Alles wat warm is kost veel energie. Zorg dat je minder hard hoeft te stoken. Dan kan de thermostaat omlaag.

de Energie-dokter

Je hoeft niet eens de deur uit om duurzaam te doen, want bij jou thuis wemelt het van de energieverbruikers. En je kunt honderdduizend dingen doen om groener te wonen. ‘Doe die deur eens dicht, het tocht’, is vast een bekende zin voor je. Of; ‘Het licht op de gang staat nog aan!’. Misschien dat je al elk jaar meedoet aan ‘Warme truien-dag’, waarbij het idee is dat je warme kleren aantrekt zodat de verwarming een graadje (of meer) lager kan.

Iedereen kan, kortom, zelf wel manieren verzinnen om thuis energie te besparen. Maar weet je ook wat nou echt de grote energieslurpers in je huis zijn? Koken jullie thuis op gas, met vuur dus? En hoe lang sta je bijvoorbeeld onder de douche? De kans is heel groot dat jullie thuis gas en elektriciteit hebben. Je krijgt dat via een energie-maatschappij. En deze ouderwetse manieren van energie krijgen zijn slecht voor de aarde. Aardgas is een fossiele brandstof. Wetenschappers schatten dat de aardgas-bronnen waar we nu bij kunnen al over 60 jaar op zijn. En de overheid wil dat we in 2050 bijna geen fossiele brandstoffen meer gebruiken. Als jij later volwassen bent, sta je waarschijnlijk dus te koken op een fornuis zonder gas. Electriciteit komt nu ook nog vaak van een vieze bron; een steenkolencentrale. in Nederland staan 4 van die centrales die nog open zijn. De regering wil dat ze in 2030 allemaal dicht zijn.

Zitten we dan binnenkort in onze winterjassen op de bank te bibberen, bij kaarslicht en met een koude ovenschotel? Welnee, geen zorgen. Er zijn ook schone manieren om thuis energie te krijgen. Sommige mensen gebruiken die al. En over een tijd dus iedereen.

Je zou het niet denken, maar zelfs een losse oplader zonder apparaat eraan in het stopcontact verbruikt energie. Terwijl het ding daar alleen maar hangt te bungelen. Trouwens dat geldt ook voor de TV, computer en veel andere apparaten. Dat ze uitstaan, betekent niet dat ze nul energie verbruiken. Zie je ergens een rood stand-by knopje branden? Bingo, slurpt het apparaat toch nog een heel klein beetjes stroom ( = sluipverbruik)

sluipverbruik

Zuinig zijn kan betekenen dat je niet veel geld wil uitgeven maar ook dat je voorzichtig omgaat met iets dat je van waarde vindt. Als we zuinig zijn met energie kunnen we veel geld besparen. En zijn we meteen zuinig op de natuur. We zijn afhankelijk van vele huishoudelijke apparaten, van koelkasten en wasmachines tot PC’s en geluisapparatuur. Ze gebruiken allemaal elektriciteit. Verder gebruiken de meesten van ons grote hoeveelheden energie om ons huis te verwarmen. Energiebesparende maatregelen treffen is financieel en ecologisch verstandig, ongeacht de afmetingen van je huisstijl en je levensstijl.

Ze zijn er in alle soorten en maten, van klein tot groot en uitklapbaar; zonneladers. Ze kunnen soms wat onvoorspelbaar zijn, wat lastig is als je er tijdens het reizen, helemaal van afhankelijk bent. Maar thuis is het natuurlijk altijd meegenomen om ze te gebruiken. Als de lader leeg is kun je je telefoon of tablet tenslotte alsnog aan de stroom leggen.

zonnelader

Trias Energetica

De Trias Energetica is de meest toegepaste strategie om energiebesparende maatregelen te nemen, zodat ze op een efficiënte manier samenwerken. Efficiënt in de zin van:zo duurzaam mogelijk, dus zo energiezuinig mogelijk en
met zoveel mogelijk gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen. Maar ook in de zin van kosteneffectiviteit: er wordtmeer energie bespaard per bestede euro.

In de eenvoudigste vorm ziet de Trias Energetica er zo uit:
• Stap 1. Beperk de energievraag
• Stap 2. Gebruik energie uit hernieuwbare¹ (duurzame) bronnen
• Stap 3. Gebruik eindige (fossiele) energiebronnen efficiënt

Voor energieneutrale gebouwen en woningen is een extra slag nodig:
• Stap 1. Beperk de energievraag
• Stap 2a. Gebruik energie uit reststromen
• Stap 2b. Gebruik energie uit hernieuwbare bronnen
• Stap 3. Indien gebruik van eindige (fossiele) energiebronnen onvermijdelijk is, gebruik ze dan zeer efficiënt en compenseer dit op jaarbasis met 100% hernieuwbare energie

verspil geen warmte

Verwarmen en koelen (airco) gebruikt veel energie. Een zuinig systeem loont, maar belangrijker nog is dat je geen warmte verspilt. Zorg daarom dat je huis om te beginnen tochtvrij is. Je doet de verwarming ook niet aan met de ramen open, dus is het ook jammer om warmte door gaten en kieren te laten ontsnappen. Maak de verliezen zo klein mogelijk door tochtstrips op deuren en ramen te plaatsen. Bedenk dat niet het hele huis dezelfde temperatuur hoeft te hebben. Radiator-thermostaten zorgen dat slaapkamers en weinig gebruikte kamers niet te warm worden.

Overal waar het koud is, verdwijnt warmte en energie

de Energiedokter

zuinige apparaten

Als je een lagere energierekening wilt, koop dan zuinige apparaten wanneer je iets vervangt. Kijk naar het energielabel voor het gebruik. Het kan de moeite lonen een duurder apparaat te kopen dat zuiniger is, bijvoorbeeld een diepvries die weinig energie verbruikt, zonder mindere prestaties te moeten inboeten.

verbruikkosten vergelijken

Om de verbruikskosten van een apparaat te berekenen vermenigvuldig je het opgenomen vermogen (in kWh) , staat ergens op het apparaat op een plaatje) met het energie tarief. De uitkomst vermenigvuldig je vervolgens met het aantal uren dat je het apparaat gebruikt. Een stekker met ingebouwde verbruiksmeter is handig om de gebruikskosten te berekenen. Als je dan een nieuw apparaat gaat kopen, een broodrooster of een koffiezetapparaat, kun je een goede vergelijking maken. Het energie label op een nieuw apparaat geeft aan hoeveel elektriciteit het onder normale omstandigheden gebruikt. Bij koelkasten en diepvriezers wordt het in kWh per jaar aangegeven en bij wasmachines en vaatwasmachines in kWh per wasbeurt. Wasmachines en vaatwassers hebben ook waarden voor wassen, centrifugeren en/of drogen. De labels A-G zijn vergelijkbaar met de algemene gebruikswaarden en zijn gebaseerd op industriele standaards. Een A+++ is het zuinigst!

In december 2015 vond in Parijs de grote Klimaattop van de Verenigde Naties plaats. Daar hebben meer dan 170 landen afgesproken om hun uiterste best te doen om te zorgen dat de aarde niet meer dan 1,5 tot 2 graden zal opwarmen. Nederland heeft het akkoord van Parijs ook getekend.

klimaatdoelen

kies voor ledlampen

Ledlampen (lightemitting diode) zijn de zuinigste lampen die er op dit moment zijn. Het is echt aan te raden om al je lampen te vervangen door LED lampen. Een ledlamp van 4 W geeft net zoveel licht als een halogeenlamp van 50 W . Ze hebben een levensduurt ot wel 25 jaar!

De aarde wacht niet! het is hoog tijd dat iedereen goed voor onze planeet gaat zorgen. Het liefst kinderen en volwassenen samen

Laurentien van Oranje

wat is het broekas effect

Heb je wel eens op een zonnige dag rondgelopen in een snikhete kas? Zo eentje waar tropische planten het goed doen, terwijl in de koele natte Nederlandse grond al snel het loodje zouden leggen? Vermoedelijk had die kas ramen van glas of kunststof. Ze laten lekker veel warmte naar binnen. Fijn voor die tropische planten die opfleuren van de hitte. De aarde wordt ongeveer op dezelfde manier verwarmd als een kas. Vandaar de naam ‘broeikaseffect‘; die je vast weleens hebt gehoord. De warmte die de zon op de aarde afstraalt, wordt vastgehouden door broeikasgassen. Dat zijn vooral waterdamp (H2)) en koolstofdioxide (CO2) Ze hangen als een soort dekentje om de aarde heen. Die deken laat de warmte van de zon binnen en houdt een groot deel ervan vast. Gelukkig maar, anders hadden we het koud op aarde met temperaturen van wel min 18 graden.

industriële revolutie

Als alleen die natuurlijke broeikasgassen de warmte zouden vasthouden, hadden we een lekker dekentje, en niet meer dan dat. Maar in de tweede helft van de achttiende eeuw begon de industriële revolutie. We gingen toen steeds meer met machines en dus met fabrieken maken. Dat zorgde voor nog veel meer broeikasgassen in de lucht. De hoeveelheid van CO2 in de lucht is de afgelopen 250 jaar met 40% gestegen. Daardoor wordt de deken in de armosfeer steeds dikker. En dreigt de aarde wel erg heet te worden. Wat voor gassen zijn die extra broeikasgassen? Voor het allergrootste deel zijn het CO2, methaan en lachgas.

CO2

CO2 (kooldioxide of koolzuurgas) zit bijvoorbeeld een klein deel in je adem. Maar het komt ook vrij bij het verbranden van fossiele brandstoffen, zoals aardgas, aardolie en steenkool. Ze worden gebruikt in fabrieken, auto’s en vliegtuigen, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Die brandstoffen zitten duizenden meters diep in de aarde. Het woordje fossiel zegt iets hoe ze zijn ontstaan. Miljoenen jaren geleden. Namelijk uit resten van planten en dieren. Meer dan 90% van de energie die we nu verbruiken voor onze stroom, de verwarming en ons vervoer komt nog van die fossiele brandstoffen. Inmiddels halen we ook steeds een beetje meer energie uit andere bronnen, zoals zon en de wind.

kappen met kappen!

Er worden ook veel bossen gekapt, bijvoorbeeld omdat we steeds meer grond nodig hebben voor landbouw en omdat we het hout gebruiken. Bomen halen juist CO2 uit de lucht, die ze omzetten in zuurstof. In de bomen zit dus veel CO2 opgeslagen, wat vrijkomt als je ze kapt of als je ze kapot maakt. En die bomen zijn er dan ook niet meer om weer CO2 uit de lucht te halen en ons er zuurstof voor terug te geven. Hak je al het groen om, dan snap je dat die dikke broeikasdeken dus nog verder groeit. En onderschat niet de zee. Die neemt ook veel CO2 op. Dus als we goed zorgen voor de walvissen en de oceanen, warmt de aarde niet zo snel op.

methaan en lachgas

Methaan komt in de lucht bij het maken van die fossiele brandstoffen. Maar het zit ook in de adem, boeren en scheten van dieren. Vooral van koeien, schapen en geiten. En het komt bijvoorbeeld vrij uit rottend afval op vuilstortplaatsen. Methaan is een veel sterker goedje dan CO2; ruim 25 keer zo sterk. lachgas komt uit mest en is al helemaal heftig, dat is wel 265 keer zo sterk als CO2. Methaan en lachgas zorgen samen voor wel een kwart van de totale opwarming door broeikasgassen. Al die extra gassen blijven in de lucht hangen en zorgen ervoor dat de temperatuur op aarde stijgt. En dat heet dan weer het ‘versterkte broeikaseffect‘.

help, de aarde warmt op!

Inmiddels is het op aarde door de dikke deken 0,9 graad warmer dan 140 jaar geleden. Dat klinkt als een piepklein beetje. Maar het is genoeg om het klimaat al te veranderen. En om het leefgebied voor dieren als de ijsbeer en de Pinguïns te verkleinen. Dat het klimaat verandert, is op zich niet uniek. In de geschiedenis van de aarde gebeurde dat wel vaker. Maar de snelheid waarmee het nu verandert, is nieuw; het gaat harder dan ooit. Knappe klimaatkoppen hebben berekend dat het nog redelijk uit te houden is als de aarde maximaal 1,5 tot 2 graden warmer wordt. Maar als we doorgaan zoals we nu bezig zijn, wordt het best heel snel nog veel heter dan dat. En dat is geen goed nieuws!

wat dan?

Tja, dan veranderd het klimaat, en dus de natuur en ons leefgebied enorm. Dan wordt het warmer en smelt het zee-ijs bijvoorbeeld. Op de Noordpool is het de afgelopen jaren veel warmer dan normaal. Die weerkaatst zonnestralen ( Albedo-effect), waardoor minder warmte in het ijs blijft zitten. Open water neemt veel meer warmte van de zon op, waardoor de watertemperatuur stijgt. Hoe meer water in plaats van ijs, hoe sneller het dus nog warmer wordt. Je zou misschien denken dat de zee stijgt als al dat zee ijs smelt, maar dat is niet zo. Vul thuis maar eens een maatbeker voor de helft met water en klontjes. Let op hoe hoe hoog het water precies staat. Wat verandert er als de ijsklontjes gesmolten zijn? Precies, helemaal niets.

meer water

En toch stijgt het zeewaterniveau wel als het warmer wordt op aarde. Hoe dan? Gletsjers smelten al jaren in een behoorlijk hoog tempo. Dat smeltwater stroomt via rivieren ook de zee in. En tja, dan komt er nog veel meer water in de zee. Warm water zet ook uit, trouwens. Dus hoef hoe warmer het water, hoe meer ruimte het inneemt. O ja, we gebruiken steeds ook steeds meer water, dat we voor een deel diep uit de grond halen. Dat water, dat daar al eeuwen en eeuwen zat, komt na gebruik ook weer in de zee terecht. Zo stijgt het zeewaterniveau. wat betelend dat eilanden en gebieden aan zee die laag liggen kunnen overstromen.

Ruim tachtig procent van alle door de mens gebruikte energie is afkomstig van fossiele brandstoffen. Ook al komen er steeds meer wind- en zonneparken bij, dit percentage is al dertig jaar het zelfde. Dit komt door de stijgende welvaart van steeds grotere groepen mensen. Zodra ze het zich kunnen veroorloven, gaan veel mensen groter wonen, meer reizen en meer energie gebruiken. Naar verwachting zal het energiegebruik in de wereld de komende decennia dan ook verder toenemen, met 25% tot 2040. Een groot deel van de CO2-uitstoot in de wereld wordt veroorzaakt door de energiesector; bedrijven die elektriciteit, benzine, kerosine en diesel produceren. Blijven we de bestaande raffinaderijen en elektriciteitscentrales daarvoor gebruiken. Dan zal de CO2 uitstoot blijven stijgen. Naast grote energiebesparingen en investeringen in hernieuwbare energie is het daarom nodig de bestaande energie infrastructuur te moderniseren, over te schakelen op schone brandstoffen en kooldioxide af te vangen

heftig weer

Op andere plekken wordt het door de opwarming juist droger, waardoor grond minder vruchtbaar wordt en mensen dus minder eten kunnen verbouwen en minder drinkwater hebben. Het zal op sommige plekken heftiger gaan regenen. Er zullen meer klimaatrampen gebeuren, zoals hittegolven, bosbranden en overstromingen. Ook heeft de opwarming gevolgen voor de dieren en plantendie op aarde leven. Sommige dieren en planten sterven uit doordat hun leefgebied zo vernadert. Je kent vast wel plaatjes van Noordpoolbewoners op ijsschotsjes, met overal om hen heen water. Heel veel ijsberen, vogels, vissen en zelfs algen komen in de knel als hun ijs smelt. Want dat is hun huis. En dat geldt bijvoorbeeld ook voor alllerlei dieren die hun bos zien verdwijnen.

actie dus

Klinkt niet best he? Als we niks doen, kan de aarde wel eens een onleefbare puinhoop worden. Maar als we wel wat doen, kunnen we dat dus mooi voorkomen. Dat de aarde verder opwarmt is een feit. Maar hoeveel precies, daar hebben we invloed op. De uitstoot van de broeikasgassen moet volgens klimaatkenners in 2050, als jij zelf misschien kinderen hebt, 40 tot wel 70 procent minder zijn dan nu. Werk aan de winkel dus.

stappen

Natuurlijk ligt de grootste taak voor het verminderen van die vieze uitstoot bij leiders van landen en grote bedrijven. Dat is bepaald niet de simpelste klus ooit, en om nou te zeggen dat ze keihard opschieten……Het is een knap ingewikkelde puzzel; het klimaatprobleem oplossen en alle neuzen dezelfde kant op krijgen. In de tussentijd kan iedereen gelukkig zelf ook al een heel wat groene stappen zetten. En dat heeft echt zin, want mensen hebben door de manier ze leven heel veel impact op de planeet. Hoe eerder we zorgendat we die impact zo veel mogelijk verkleinen, hoe beter. Tja, en als er een groep is die zijn hand niet omdraait voor actie-voor-een-goed-doel, dan zijn het kinderen wel, toch?

ecologische voetafdruk

Leef jij op grote of kleinen voet? Met deze test krijg je meer inzicht in de impact van jouw persoonlijke levensstijl op de aarde. Aan het eind van deze test zie je of je fantastisch op weg bent, of dat er wellicht nog werk aan de winkel is. Je kunt je resultaten en de test delen met je vrienden. Kies het antwoord dat het meest van toepassing is op jouw situatie. Veel plezier met de test. Klik hier om je Ecologische Voetafdruk te bekijken!

hoe verklein jij je voetafdruk?

Dertig kilo per dag of 1 ton per jaar! Dat is de uitstoot van broeikasgassen waar Nederlanders zelf iets aan kunnen doen, zo’n 70% van het totaal. De andere 30% ontstaat door de overheid ( onder andere wegen-aanleg) en door bedrijven (onder andere bouw fabrieken) Vier activiteiten veroorzaken samen 75% van de totale uitstoot; verwarming, voedsel, elektrische apparaten.

snelle oplossingen

Deze ideeen in de praktijk brengen kost weinig . maar leveren een flinke besparing op.

• installeer radiator thermostaten en verdeel de verwarming iin zones
• vervang gloei en spaarlampen voor ledlampen
• koop een draadloze elektrisiteitsmeter om bij te houden hoeveel energie je gebruikt. Hij geeft een exacte meting en laat zien waar je kunt besparen.
• isoleer de boiler en de warmwaterleidingen, dat betaalt zichzelf in een paar maanden terug. Daarna bespaar je massa’s geld
• Als je CV-ketel ouder is dan 10 jaar, vervang hem dan voor een nieuwe HR-ketel of Waterpomp. Zo bespaar je veel geld. In bouwverordeningen staat dat alle nieuw te plaatsen ketels van dit type moeten zijn omdat ze energie uit de afvoergassen benutten.
  
  
  

  Hulp nodig?

  Heb je hulp nodig om je leerlingen of studenten toekomstbehendig te maken? Neem contact op voor een gratis gesprek, dan bespreken we wat je precies nodig hebt.

  Gratis gesprek aanvragen