Even leek dat de voedselsafari in het Flevopark niet door ging, maar gelukkig zijn we toch gegaan! Het was een hele gezellige gemotiveerde groep buurtbewoners uit Oost.

Iedereen was dol enthousiast. Ik heb mensen nog nooit zo vrolijk door de stromende regen zien lopen.

Kaylee Schilder

Bij iedere stap die je zet, stap je op een eetbare plant. Zowel op straat, de bermen, buurtparkjes, de grotere parken en de bossen staan vol met eetbare planten. Als je de tuin-natuur zijn gang laat gaan dan groeit er in No Time een gezond en vezelrijk vier gangen menu. Denk bijvoorbeeld aan bloemen, struiken als weegbree, paardenbloem, diverse soorten loken, vogelkers, meidoorn, lijsterbes. Alleen hiervan kun je al een heerlijke maaltijdsalade maken.

stadsnatuur is om de hoek

Als we zouden weten hoeveel eetbaars er in onze directe woonomgeving groeit & bloeit dan zou je de buurtsuper waarschijnlijk links laten liggen. Je moet alleen even weten wat precies eetbaar is. Stadsnatuur is altijd om de hoek, dus je hoeft nooit uren te reizen om dit te ervaren en er je eigen kostje bij elkaar verzamelen.

kijk in de wijk

Voor het project; “Kijk in je wijk” ga ik met buurtbewoners rondom het ‘Flevohuis’ op voedselsafari in het Flevopark. We doen het eigenlijk zonder dat we het weten:’wild-plukken‘. Op onze wandeling door het Flevopark hebben zo al een maaltijd bij elkaar gesprokkeld.

de longlist

Veel verwondering en enthousiasme vond ik bij deze “Kijk in je wijk”activiteit. Om iedereen de kans te geven de informatie nog een keer door te lezen geef ik hier de longlist van het Flevopark weer:

• Stokroos: De plant heeft géén verwantschap met de roos, klaproos, gelderse roos of kerstroos. Wél verwant aan de Malve oftewel kaasjeskruid die in zijn geheel eetbaar is. De Stokroos is in elk geval niet giftig en de bloemen zijn prima in de keuken te gebruiken , ze geven veel kleur
• Melkdistel: De gewone melkdistel is te onderscheiden van andere distel-soorten (die vaak bitter en soms zelfs giftig zijn) omdat het blad zacht is en geen stekels bevat. Vanaf midden zomer worden de bladeren van deze plant ook te bitter om te eten.
• Distel: Je kunt de jonge bladeren heel goed eten mits je eventuele stekels wegknipt. De jonge scheuten kun je schillen met een mesje en je houdt er een sappige selderij-achtige rauwkost aan over. De stengels kun je geschild eten, rauw of gekookt. Ook kan je ze op zuur zetten. De wortels van de plant in zijn eerste jaar kunnen rauw en gekookt verwerkt worden (gedroogd tot meel verwerken) en uit de zaden kan een waardevolle olie worden geperst. De bloemen kan je ook in suikerwater met citroen laten staan en vervolgens koken tot siroop. Let wel dat je het groen er dan wel afhaalt. Hier zitten bitterstoffen in. Het smaakt naar rauwe bloemkool. De malse bladeren en de geschilde stengel doet enigszins aan witte kool denken.
• Roos: Alle rozenblaadjes zijn eetbaar, maar de rode en geurende soorten verdienen wel de voorkeur, zoals de Damascus roos. Met rozenblaadjes kun je een heerlijke rozenthee maken. Ook kun je de blaadjes suikeren en serveren als snoepje of decoratie van een toetje of taart
• Papaver: Vooral het stuifmeel en het jonge vruchtbeginsel hebben een heerlijke smaak. Ook de bloem, het zaad en het jonge blad zijn eetbaar.
• daglelie: De bloemen van de daglelie zijn zeer goed eetbaar. Ze zijn fris en knapperig en kunnen licht zoet tot ietwat pittig smaken. Het doet een beetje denken aan frisse ijsbergsla met een ietwat zoetige of juist ietwat pittige smaak. Je kunt ze ook vullen met een mousse, puree of een zachte kaas. De bloemen vormen verder een prachtige versiering in salades.
• knopkruid: De onderkant van de donkergroene bladeren is bezet met lange haren – vandaar de naam. Ook de zijtakken van de stengel heeft witte haren. … Op akkers en in moestuinen wordt de knopkruid gezien als een onkruid. Zowel de bloemen als de jonge scheuten zijn eetbaar en zijn als spinazie te gebruiken.
• brandnetel: Het hele jaar kan het blad worden geoogst. In de winter vind je jonge uitlopers onder aan de uitgestorven stengels. De brandnetel is een van de meest beschreven wildplukplanten. je kunt de bladeren als groente koken of roerbakken, verwerken in quiche, soepen, sauzen, er kan bladgroen worden getrokken voor kleurstof, en ze zijn ook nog eens goed voor thee te gebruiken. Maar je kunt er ook bier van brouwen., of er een heerlijke fizzy drink van maken met een beetje gember
• ridderzuring: Wanneer je iets wilt koken dat kwetsbaar is en snel verbrand (vlees, vis, brood) dan kun je het inpakken in aluminiumfolie, maar dat staat een haaks op de visie van koken uit de natuur. De grote bladeren van Ridderzuring zijn een perfect alternatief. Ze zijn eetbaar en bijna smaakloos. Mocht er een stukje verbranden, dan is er aan het blad niets verloren.
• groot kaasjeskruid: De verse Malva-bladeren kunnen -rauw- als gezonde groente gegeten worden, ze bevatten veel Vitamine A, B1, B2, C en caroteen. Kaasjeskruid wordt vooral toegevoegd aan Kruidenthee-mengsels, tegen hoest en andere long-aandoeningen, zoals: Astma, Bronchitis en Emfyseem. Deze Thee is ook heilzaam bij maag- en darmklachten.
• haagwinde: Vooral de witte bloem van de haagwinde (het bekende ‘pispotje’, de ergernis van vele tuiniers), is door z’n zachte dunne velletje rondom de romige notenvulling een ware delicatesse
• biggekruid: Alle delen van biggenkruid zijn eetbaar. De bladeren zijn op het best in het voorjaar, dan zijn ze zacht van smaak en ideaal in een salade. Maar je kan ze ook koken, stomen of roerbakken.
• ooievaarsbek:Deze planten zijn geheel of gedeeltelijk eetbaar; dit kan afhangen van het seizoen. Eet deze alleen als je zeker weet dat ze eetbaar zijn en als je ze voor 100% als eetbaar hebt geïdentificeerd
• hemel sleutelbloem (Sedum) : Eigenlijk zijn heel wat soorten Sedum goed eetbaar, maar de smaak varieert. De bekende hemelsleutel – je weet wel, die beetje geijkte plant met vetachtige, vlezige bladeren en roze bloemschermen in het najaar – is toevallig eentje die ook smakelijk
• st jans kruid (hypericum) : Het kruid kan gedroogd worden zodat er achteraf een kruidenthee kan gezet worden van de gedroogde bladeren. Ander gebruik: Van de bloemen kan een gele kleurstof worden gewonnen. De bloemen dienen tevens als basis voor Sint-Jansolie
• els: Van 10 tot 20 gram gedroogde schors van zwarte els wordt op een liter water een thee gemaakt. Voor mondziekten kan men deze thee als gorgeldrank gebruiken. Voor huidziekten kan men de huid wassen met deze thee. Voor inwendig gebruik kan men de thee opdrinken
• braam: Bramen zijn heerlijk om vers van de plant te eten. Daarnaast kunnen ze ook worden verwerkt tot sap en jam. De jonge bladeren kunnen gebruikt worden in de thee.
• wilgenroosje: In Alaska gebruiken ze het Wilgenroosje voor snoep, siroop, gelei en zelfs ijs. ‘koporye’ thee (gemaakt van wilgenroosje bloemen) wordt nog steeds verkocht en geconsumeerd in Rusland. De bloemen en bloemknoppen kun je rauw eten of ter decoratie over salades of warme gerechten strooien. De bloemknoppen zijn gegaard ook als groente te gebruiken.
• wilg: De bladeren kunnen in april geplukt worden mits deze niet te stug zijn. De bladeren zijn rauw te eten en te verwerken in salades. De bast is te gebruiken als aspirine tegen hoofdpijn (en als stekmiddel)
• meidoorn:De melige smaak van die bes verklaard die bijnaam evenals verschillende gezegden als ‘Zijn wijsheid is nog geen bes van een meidoorn waard’. Maar ook: ‘als alle vruchten mislukken, zijn de meidoornbessen welkom’. Meidoornbessen zijn kortom eetbaar, maar je moet er wel wat van maken
• engelwortel: De bloemen en zaden zijn het hele jaar door te plukken. De bladeren, en jonge scheuten worden gebruikt in salades. Ze kunnen ook goed als groente gekookt worden, maar smaken een beetje bitter. Een wiltpluk-klassieker is om engelwortel op japanse duizendknoop aan rabarber toe te voegen. De stengel kan worden gesuikerd, de wortel gekookt en de zaden gebruikt als specerij
• vlier: Van de bloemen kan thee worden gezet. Het afkooksel met suiker kan worden ingedikt tot siroop. Vlierbessen kunnen gegeten worden als ze goed rijp zijn, maar worden vaker gebruikt als basis voor een siroop, jam, wijn en jenever.
• hondsdraf: Voor en tijdens de bloei is de hondsdraf eetbaar als kruid. de jonge bladeren kunnen gebruikt worden in pesto’s, in salades, groene sauzen, ook gefrituurd zijn ze lekker. De plant is familie van de munt en kan ook als munt worden gebruikt. De bloemen kun je goed gebruiken in de bloemenboter
• gele kornoelje: Al heel lang werd de moes van de vruchten om medische redenen gegeten. Deze bevat veel vitamine C en ongeveer 15 % suiker. Maar ook zo rauw gegeten zijn ze lekker en in vele landen wordt er sterke drank mee gemaakt. Natuurlijk een potje kornoelje jam is al bijzonder, maar ook nog erg lekker.
• springbalsemien: Grote Springbalsemien is niet alleen een onwijs mooie maar ook een eetbare plant, bloem liever gezegd want de bladeren zijn alleen eetbaar voordat de plant bloeit. De olierijke zaden en de bloemen daarin tegen zijn heerlijk . Het heeft een walnootachtige smaak en je kunt er ook soep van maken
• persik kruid:Je kunt de bladeren als groente gebruiken in een groenteschotel. Zoals bij de meeste wilde planten zijn de jonge blaadjes rauw eetbaar en moet je de oudere bladeren koken als spinazie. … De bloemen, het blad en de wortel, gedroogd, kunnen we gebruiken om er thee van te trekken voor de vogels.
• koolzaad: Koolzaad kun je eten. Niet alleen het zaad of de bloemetjes; ook de jonge stelen en blaadjes! En ze zijn lekker. Je proeft dat ze wild zijn: ze smaken wat pittiger dan geteelde groenten De jonge bladeren kunnen gebruikt worden zoals je kool zou gebruiken. De bloemen kunnen in salades, als broccoli bereid of er kan een jam van worden gemaakt. Ook kun je de plant goed fermenteren tot een soort groene kool. Koolzaadolie is een plantaardige olie die uit de zaden verkregen wordt. Zaden kunnen gekiemd worden en de spruiten zijn erg lekker. De zaden zijn ook tot mosterd te verwerken
• es: van de oude levensboom kan men van het blad theezetten en het zaad als kappertjes inmaken
• Europese berenklauw: De jonge knoppen het hele jaar door te oogsten. de zaden in het najaar. De bloemen kun je gebruiken om ijs te parfumeren. De inheemse berenklauw ( niet verwarren met met de reuzen berenklauw !) is een verrukkelijke groente. Je kunt bijna alles van de plant gebruiken. De jonge bladeren en stengels zijn lekker in de sla, de grote knoppen met daarin de bloemen en nieuwe scheuten eveneens. De jonge knoppen kun je als groente stoven of als soepgroente gebruiken. De zaden zijn lekker in vruchtgerechten en kunnen ook als specerijen worden gebruikt
• bijvoet (artemisia): De jonge bladeren kunnen in salades of als kruidige vulling gebruikt worden; het vullen van bijvoorbeeld gevogelte met onder andere bijvoet geeft een heerlijk resultaat. In Azië wordt bijvoet veel gebruikt. Japanners maker er mochi van; een soort rijstkoekjes. Let wel op dat je niet te veel van het kruid eet. Diverse boeken spreken van lichte vergiftigingsverschijnselen bij langdurig gebruik en bij grote hoeveelheden.
• dovenetel:de jonge bladeren kunnen worden gebruikt in salades, of als kruidige vulling voor gevogelte. De bladeren zijn lekker in soepen en kunnen verder als groente worden bereid. Meestal worden alleen de bloemen gebruikt als smaakmaker. Ze gaan in boters, over salades en in dranken.
• kleefkruid:vanaf het vroege voorjaar tot in de herfst kun je kleefkruid plukken. De jonge bladeren worden gebruikt voor salades, soepen en sauzen. De zaden worden geroosterd en tot een alternatieve koffie vermalen. Het schijnt een van de beste koffievervangers te zijn! Bij elke stap door het bos of veld laat de eetbare natuur zich aan mij zien. Is het niet in de vorm van eetbare bessen, paddenstoelen of noten, dan is het wel door middel van fris eetbaar groen.

we zijn voedselverzamelaars

Vroeger kwamen mensen aan hun voedsel door te jagen en te verzamelen. Van oorsprong zijn wij jagers en verzamelaars, en dat ben je maar niet zo verleerd. Voor de komst van de landbouw was iedereen jager en verzamelaar. Ons lichaam is er ook voor uitgerust om voedsel te verzamelen. Onze ogen staan naar voren, zodat we goed het landschap kunnen lezen, we lopen rechtop om lange afstanden te overbruggen en onze handen zijn het beste gereedschap van het dierenrijk. We kunnen er namelijk heel veel mee: onderzoeken,, lospeuteren, knijpen, vastgrijpen en voelen. De toppen van onze vingers zijn zo gevoelig dat we op de tast in holen en gaten wortels en knollen kunnen onderscheiden.

flevopark

Het Flevopark is dus een soort ‘eiland’ van opgaand groen met open zones tussen de rand van de stad en groot open water (IJsselmeer), met een ‘uitloper’ van dat open water onmiddellijk grenzend aan het park. Deze situatie is in een stedelijke omgeving zeldzaam. Hier groeit een heleboel lekkers en gezonds. Het Flevopark is uitermate geschikt voor het samenstellen van een salade en het verzamelen van vruchten en een notenrijke maaltijd. In het Flevopark kun je zeker wel een tamme kastanje, een hazelaar vinden die overheerlijke kastanjes en hazelnoten als vruchten dragen…

eindeloze kleurrijke salades

De berm voor het Flevohuis is geen rijke verscheidenheid aan planten…Dit kan echt anders. Dit zou een bloementuin kunnen zijn met madeliefje, hondsdraf, kleine pimpernel, herderstasje, kamille, blaas silene,duizendblad, witte knodde, klaverzuring, witte dovenetel en paardenbloem. Dit zijn allemaal eetbare soorten die je regelmatig in een onbespoten berm kan tegenkomen. Hiervan kun je eindeloze kleurrijke salades maken.

iedere stap die je zet zie je voedsel

Bij elke stap door het bos of veld laat de eetbare natuur zich aan ons zien. Is het niet in de vorm van eetbare bessen, paddenstoelen of noten, dan is het wel door middel van fris eetbaar groen. Je zou het niet zeggen, maar ook het groen op de stoep is eetbaar. Een mooi voorbeeld is de rucula. De jonge blaadjes hiervan zijn heerlijk op de boterham of in de salade. En als je een groen dak hebt hoeft je nooit meer naar de groenteboer. In de kruiden-laag groeien vaak heel wat eetbare bloemen en kruiden. Verrassend veel ingrediënten voor een groente rijke maaltijd of een zomerse salade groeien gewoon in perken en tussen de straatstenen. Stokroos, melganzevoet, weegbree, herderstasjes zijn hiervan goede voorbeelden.

Plukregels

Bij het wildplukken moet je een aantal regels in acht nemen. Respect voor de natuur is het belangrijkste! Je bent niet de enige die van haar vruchten ilt genieten, dus pluk met mate.

• Pluk niet te veel van een soort op een plek. Neem een gedeelte van de te oogsten wildpluk en laat voldoende voor mens en dier staan. Heb daarbij respect voor de dieren die van de bessen en planten leven.
• Pluk niet in een gebied waar je niet mag komen.
• Vraag toestemming aan de grondeigenaar.
• Verniel de wildpluk stek niet.
• Pluk alleen voor eigen consumptie
• Pluk alleen de planten, bessen, paddenstoelen en noten waarvan je zeker weet dat ze eetbaar zijn.
• Controleer thuis nogmaals je wildpluk. Heb je de juiste soort te pakken?
• download verschillende bessen- en noten app’s op je smartphone. Download ook de gifwijzer. Hierop vind je veel voorkomende giftige planten die je moet mijden.

Hulp nodig?

Heb jij een leuk idee om je wijk te veraangenamen, maar weet je nog niet hoe? Of heb je wel de wens om je buurt leefbaarder te maken, maar heb je nog geen concreet resultaat voor ogen? Vraag dan een gratis gesprek aan, waarin we verkennen wat je wensen zijn en hoe ik je kan helpen.

Gratis gesprek aanvragen