De zon schijnt, vogels fluiten en de knoppen groeien weer aan de bomen. Ofwel, het voorjaar dient zich aan. En daarmee ook een klein leger aan wildplukkers, klaar om zich tegoed te doen aan al het lekkers dat de natuur te bieden heeft..
smakelijke hapjes
We kijken met zijn allen uit naar het seizoen tussen winter en zomer; de lente! Het is inmiddels zover. Op dit moment ontploft de natuur. In de parken en tuinen stikt het van de tulpen. Deze kunnen zo verdwijnen in een bonte paas-salade Sleedoorn- en meidoornbloemen, de kroonbladeren van de mispel en appel, ze vormen allemaal smakelijke hapjes. Het voorjaar is aangebroken en de eetbare planten lonken naar ons! Bij iedere stap die je zet, stap je op een eetbare plant. Zowel op straat, de bermen, buurtparkjes, de grotere parken en de bossen staan vol met eetbare planten. Als je tijdens deze Carona Crisis een thuiszitter bent wil ik je graag ‘meenemen’ op voedselsafari in het Oostelijk Havengebied. Op mijn wandeling naar het postkantoor heb ik al een maaltijd bij elkaar gesprokkeld.
de natuur ontploft
Officieel begint het voorjaar op 21 maart, maar het wildpluk-seizoen begint wanneer de sapstromen van de bomen op gang komen. Zij geven het signaal dat de winter voorbij is. De berkenbomen pompen als eerste de knoppen vol met mineralen en suikers. De linde volgt een paar weken later, ergens eind februari, begin maart. Het daslook laat zijn groene topjes al in januari zien, maar het echte blad begint halverwege maart pas. En als de temperatuur rond de 10 tot 14 graden schommelt, start de groei van een heleboel vroege bloeiers, zoals speenkruid, maarts viooltje en klein hoefblad. Dit is tegelijk het seizoen om de eerste bloemknoppen in te maken
groene overvloed
In april verschijnen massaal de paardenbloemen in weides en bermen. Haast je dan, wacht niet te lang; dit is precies het moment om bloemknoppen te plukken en ze op pekel te leggen. Zo maak je je eigen kappertjes. Doe dit niet op tijd, dan moet je later veel meer meters maken om een potje te vullen. En na de knoppen kun je direct de bloemen oogsten om er gelei van te maken. Het voorjaar is de periode van groene overvloed. Benut deze tijd goed om smakelijke voorraden aan te leggen. Tap berkensap, verwerk bloemen van de vlier tot vlierbloesem-champagne, maak hopscheuten in. Je gaat hier het hele jaar plezier van beleven.
kom naar buiten
De bladeren, de bloemknoppen en bloemen van planten bezitten in deze tijd van het jaar de hoogste concentratie mineralen en vitamines. Na de zware winterkost schoont de frisse oogst je darmen en reinigt je lichaam. Wild-plukken is een feest in deze weken, want de natuur laat aan alles zien en horen dat het lente is.
natuur als voorraadkamer
Het voorjaar kenmerkt zich vooral door de overdaad aan jonge scheuten en fris groen. Knoppen van bomen die uit hun voegen barsten, naaldbomen die hun nieuwe naalden laten zien, tot de fantastische bloei van de sleedoorn en de meidoorn. Het voorjaar is een van de beste periodes om de heerlijke frisse salades te creëren. Het paars groene blad van waterkers in combinatie met de scheuten van hop, of de sappige scheuten van bosrank… Alleen in het voorjaar zijn ze op hun allerbest.
“Onderzoek toont aan dat mensen zich rustiger voelen nadat ze in contact met de natuur zijn geweest. Tijdens het bij elkaar sprokkelen van je eigen avondmaal komt het gehaaste leven van onze moderne tijd even tot stilstand”
jager en verzamelaar
We doen het eigenlijk zonder dat we het weten: wild-plukken. Vroeger kwamen mensen aan hun voedsel door te jagen en te verzamelen. Van oorsprong zijn wij jagers en verzamelaars, en dat ben je maar niet zo verleerd. Voor de komst van de landbouw was iedereen jager en verzamelaar. Ons lichaam is er ook voor uitgerust om te foerageren. Onze ogen staan naar voren, zodat we goed het landschap kunnen lezen, we lopen rechtop om lange afstanden te overbruggen en onze handen zijn het beste gereedschap van het dierenrijk. We kunnen er namelijk heel veel mee: onderzoeken,, lospeuteren, knijpen, vastgrijpen en voelen. De toppen van onze vingers zijn zo gevoelig dat we op de tast in holen en gaten wortels en knollen kunnen identificeren. Met onze handen maken we simpel een vlug tassen van twijgen, bladeren of ander materiaal dat voorradig is. Deze vaardigheden worden nog steeds overal in Europa toegepast. Kijk maar eens naar de Scandinavische berkenbast-manden, onze eigen wilgentenen-manden en manden van riet.
verzamelinstinct
Ook nu nog smeult in ieder van ons een restje van dat oude verzamelinstinct. Mensen wisten wat er gegeten kon worden en waar en hoe je het kon vinden. De beschikbare hoeveelheid voedsel hing sterk af van het seizoen, omdat er afgezien van drogen, nog maar weinig mogelijkheden waren om het voedsel langer te bewaren. Het was belangrijk om te weten welke planten eetbaar zijn en welke giftig. .
Hoe groter de kennis over de natuur, hoe groter de kans om te overleven
verandering in voeding
De meeste stadsbewoners hebben helaas het echte contact met de eetbare natuur om zich heen verloren. Maar nieuwsgierigheid, een andere eigenschap van de verzamelaar, is de mens nog niet kwijt geraakt. En een goede dosis nieuwsgierigheid hoort bij het verzamelen van eten. Als mens zijn we niet de sterkste van alle dieren, maar dankzij ons grote brein zijn we wel de slimste. Nieuwsgierigheid heeft er mede voor gezorgd dat ons brein zich verder ontwikkelde. We willen namelijk graag leren, en voor leren heb je grotere hersenen nodig.
Wildplukkers zijn vooral op zoek naar verbinding met de natuur. “En wat geeft nu meer verbondenheid dan van de natuur te eten? Het zoeken van voedsel is een oerinstinct; onze voorouders, de jagers en verzamelaars deden het al. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen zich rustiger voelen nadat ze in contact met de natuur zijn geweest. Tijdens het bij elkaar sprokkelen van je eigen avondmaal komt het gehaaste leven van onze moderne tijd even tot stilstand.”
VAgnes van den Berg, omgevingspsycholoog en hoogleraar natuurbeleving aan de Rijksuniversiteit Groningen
Als we de natuur nodig hebben wordt deze ook beschermt.
Ik ervaar de nieuwsgierigheid dagelijks aan den lijve als ik door het bos loop. Of in de straat op weg naar het postkantoor. Steeds meer kennis wordt gedeeld over eetbare planten in de natuur en dat is goed want als we de natuur nodig hebben wordt deze beschermt.
regels voor het verzamelen
- Ga niet verzamelen op plekken waarvan je vermoedt dat er iets niet klopt, bijvoorbeeld omdat er ooit vuil is gestort, omdat er wordt gespoten of op plaatsen waar het vies is. ( denk aan honden, drukke wegen of spoorrails)
- verzamel niet in natuurgebieden en vertrap geen zeldzame vegatatie
- Op de rode lijst staan beschermde planten die niet geplukt mogen worden, ook niet als er veel staan.
- kom niet op prive grond of op andere verboden terreinen.
- pluk of raap nooit alles, dieren zijn in het najaar serieus bezig met hun winervoorraad.
- als je zelf niet veel verstand hebt van planten, ga dan met iemand het veld in die dat wel heeft of neem een goede plantengids mee. Ook omdat van sommige kruiden alleen bepaalde ondersoorten bruikbaar of smakelijk zijn.
lees ook nog even dit ( maar laat je niet ontmoedigen!)
- In holle grasstengels leven eencelligen die darmklachten kunnen veroorzaken, kauw dus niet op grasstengels
- in een bosrijke omgeving leven teken. Bij thuiskomst je lijf ( laten) controleren en Allert zijn op rode kringen, een van de symptomen van de ziekte van lyme
- In vossen uitwerpselen leven spoelwormen. Bramen en frambozen alleen plukken boven kniehoogte
- controleer altijd op insecten en slakken
eet-regels
- Zorg altijd dat je schone goed herkenbare soorten plukt
- eet nooit te veel van 1 soort, overdaad schaadt
- bewaar altijd een gedeelte van je wildpluk als herkenning voor de volgende keer
- controleer thuis nogmaals je wildpluk met behulp van de veldgids
- bewaar je wildpluk niet te lang
- als je te veel hebt geplukt, conserveer dit dan direct
eetsmakelijk!
Zevenblad als groente
benodigdheden: zevenblad, 1 eetlepel boter, zout en peper.
Bereiding:Gebruik de jonge bladeren en bladstelen. was ze goed af en kook ze met de boter en een weinig water. Voeg zout en peper toe en laat het ongeveer 10 min. sudderen onder voortdurend roeren. Als ze zacht zijn goed afgieten en voor het opdienen nog een beetje boter toevoegen.
pluklijst voor April
- brandnetel-topjes
- paardenbloem
- hopscheuten
- berkensap
- watermunt
- pinksterbloem
- braambladeren
- tulpenbloemen
Meer recepten en tips over eetbare planten op mijn instagram
.