De buitenruimte omtoveren naar je eigen droom, is het uiteindelijke doel.
Rudy Klaassen
Wie een balkon, stoep of (dak-) terras heeft,kan met weinig kosten en spullen er toch een klein paradijs van maken. Zo heb ik mijn plantenbakken allemaal van straat gehaald door te gaan dumpster diving. Als vuilnis stonden al mijn plantenbakken (specie-tonnen) bij de weg. Verder komen de meeste planten als zaad of stek uit de buurt.
groen dicht bij huis is heel waardevol en belangrijk
Ik ben er van overtuigd dat we door de inrichting van de stoep of (dak-) terras we een bijdragen leveren aan een beter leefklimaat. Door het inrichten van je woonomgeving beïnvloed je het welbevinden, gedrag en de gezondheid van mens, dier en plant. Positief is bijvoorbeeld ook het stimuleren van sport en beweging, voor een beter motorische ontwikkeling van kinderen en de conditie van volwassenen.Je kunt ook sociale contacten stimuleren wanneer mensen meer naar buiten gaan en zich hier sociaal veilig voelen.
Belangrijk is het zogenaamde restoreren na een drukke werkdag (stress reduceren) . Uitzicht op groen of de mogelijkheid voor een ommetje doet al wonderen. Dit geeft ook de ruimte om de hond uit te laten 🙂 In een groene woonbuurt hebben mensen beter contact met de buren, maar ook de huisarts heeft het minder druk. Er is minder agressie, minder stress en ziekte. 10% meer groen
veerkracht van het systeem
In een paradijs groeien planten die vele functies vervullen zoals voedselvoorziening, recreatie, voorziening bouwmaterialen, brandstof, medicinale werking, waterzuivering, nestgelegenheid, plaag-afweer bodemverbetering, wateropvang, fijnstof opvang en ga zo maar door. Je zou wel gek zijn als je deze functies niet gaat combineren op je balkon, stoep of dakterras. Ik zeg, aan de slag en steek je groene vinders uit de mouwen!
Om te leren hoe je 3 functies per organisme kunt toewijzen moet je vooral goed kijken naar een organisme, en de volgende vragen stellen:
- wat is het?
- wat doet het?
- wat heeft het voor eigenschappen?
- welke eigenschappen van dit organisme kun je nuttig gebruiken?
je ruimtelijk ontwerp
De schets bij een klein balkon, terras of stoep wijst de indeling zich meer vanzelf dan bij een wat grotere plek. Toch is het nuttig om ook daar de ruimte die je hebt uit te tekenen. Maak een schets van de ruimte, meet die op en zet de maten op papier. Geef duidelijk aan waar een muur of ander opstakel ( verkeersbord) zich bevindt, waar de openbare ruimte zich bevind en doorgang open moet blijven. Waar het Noorden is, waar schaduw, waar zon en hoeveel, en hoe de voornaamste windrihting is. Geef aan waar je op uit kijkt , en hoe de situatie bij de ‘buren’ is. Misschien loopt er een regenpijp in de buurt of kun je waterleiding en stroom doortrekken naar boven. Leg alles vast op papier.
tip 1 planten als basis
Veel dingen beginnen simpel, zo ook een ecosysteem. Het vastleggen van zonne-energie wordt gedaan door planten. Hoe meer planten in je systeem hebt, hoe meer energie er in je systeem wordt vastgelegd. Planten kunnen gegeten worden door mensen, rupsen, slakken, schapen, koeien etc. Hoe meer planten er zijn, hoe meer van deze planteneters je kunt hebben in je systeem.
tip 2 zorg voor het bodemleven
Verder kan geen enkel lang draaiend ecosysteem zonder organismen die dood materiaal afbreken en omzetten tot nieuwe bouwstoffen. Voorbeelden hiervan zijn pissebedden, duizendpoten, wormen en veel bacteriën en schimmels. Hoewel er soms raar tegen deze organismes wordt aangekeken zijn ze onmisbaar voor het ecosysteem en onze gezondheid.
tip 3: combinatie en wissel-teelt (companion planting)
Naast functies van planten die de mens kan gebruiken is er ook een categorie functies die de groei van andere planten doet verbeteren. Als de ene plant naast de andere wordt gezet kan de ene plant hier voordeel van ondervinden en soms hebben ze er zelfs beide voordeel van. Planten kunnen elkaar op verschillende manieren stimuleren. Zo weren de wortels van het afrikaantje bepaalde nematoden die aardappels eten, doordat ze stoffen afscheiden die schadelijk zijn voor de nematoden. Ook kan de ene plant roofinsecten aantrekken die de parasieten van een oude plant opeet.
tip 4: hoe meer plant-lagen des te meer biodiversiteit
Omdat je in permacultuur gebruik maakt van meerdere lagen tegelijkertijd heb je per vierkante meter meer driedimensionale structuur ( #D structuur). Een boom heeft een dikke stam met hoge takken waar op grote hoogte bladeren aan zitten. een struik heeft lager weer takken met bladeren en de klaver heeft ook weer zijn eigen oppervlakte aan begroeiing. (en wat denk je van de korstmossen?) Door deze verscheidenheid van verschillende plantenstructuren op verschillende hoogtes, zijn er per vierkante meter ook veel verschillende plaatsen waar verschillende dieren zich thuis voelen. Sommige vogels zitten graag hoog in de boom, andere liever in de struiken, hetzelfde geldt voor insecten. In een permacultuur heb je daarom vaak veel meer verschillende insecten. Deze verscheidenheid aan soorten binnen een systeem wordt ook wel diversiteit genoemd. Je hebt dus niet alleen zelf meer oogst, de natuur heeft ook veel voordeel van een goed ontworpen permacultuursysteem.
tip 5: zeven lagen wortels om voedingsstoffen op te nemen
Als laatste is er nog een ander voordeel van het gebruik van meerdere begroeiingslagen bij elkaar. Dit voordeel bevindt zich onder de grond. Hoge bomen hebben veel diepere wortels dan bijvoorbeeld gras. Deze bomen halen met hun diepe wortels de voedingsstoffen uit deze diepere grondlagen. Dus niet alleen heb je boven de grond 7 verschillende lagen. Ook onder de grond heb je verschillende lagen waar de planten hun voedingsstoffen uit halen.en gebruik je in totaal een veel groter stuk van de hoeveelheid grond die beschikbaar is. Een ander voordeel is, dat als in de winter de bomen hun blad verliezen deze terrecht komen op de grond en hier verteerd worden. Zo komen de voedingsstoffen het jaar erna ook vrij voor de planten die hun wortels dicht bij het oppervlak hebben. Deze planten zouden op een andere manier nooit gebruik kunnen hebben gemaakt van de voedingsstoffen die zo diep in de grond zitten.
tip 6: Wood Wide Web
Vaste planten, struiken en bomen groeien het liefst in grond die met rust gelaten worden.Vaste planten zijn ondergronds met elkaar verbonden door het mycorrhiza, letterlijk schimmel en wortel. Mycorrhiza en bodemleven en alles wat dar tussen leeft is met elkaar verbonden. Men noemt dat wel het Wood Wide Web
tip 7: ga voor permacultuur
Het begrip voedselbos is nauw verbonden met de theorieën van de permacultuur, een term afgeleid van permanent en (agri) cultuur. Permacultuur betekend het in harmonie samenwerken tussen mens en natuur, ofwel alles wat leeft, waarbij er voldoende opbrengst is, zonder dat deze natuur uitput of schaadt; het is een landbouw methode die tegelijkertijd ecologisch duurzaam en economisch rendabel is.
een eetbare oase, met volop natuur, dat is wat we willen realiseren. Dat het is gelukt, maakt gelukkig .
Wouter van Eck
tip 8 iedere buurt verdient zijn voedselbos
Een voedselbos is een door mensen gecreëerde plantengemeenschap (planten, bomen en struiken) met een extreem hoog aantal eetbare soorten. De biodiversiteit, (ecologische) veerkracht en productiviteit (van biomassa) van een voedselbos zijn hoog. Een voedselbos is volledig zelfvoorzienend en klimaatbestendig. En dan bedoel ik niet alleen eetbaar voor je zelf, maar ook voor de insecten, vogels en ander gedierte!
tip 9: slim ruimte gebruik
Maak zo’n ontwerpt dat je niet alle planten, staand of hangend, in potten, kisten of zakken, in een keer overziet. Zo lijkt het groter dan dat het is en het ook wil ook wat. Door dat je verschillen in hoogte aanbrengt en verschillende materiaal kiest versterk je dat effect. Waar zet je hoge, waar lage potten en bakken. Wat wil je zien, en wat niet. Sluit je ogen en laat je fantasie gaan…..
Zorg bij het maken van je ontwerp dat je overal bij kunt. Zet geen potten of laagblijvende beplanting achter een grote pot met een struik. Houd hogere elementen als plantentafels achteraan met ruimte langszij. Werk oplopend, dan kun je steeds overal goed bij. Op een vierkant (dak) terras heb je mogelijk meer ruimte dan op een klein balkon, en dan kun je ook creatiever omgaan met de hoogteverschillen, zowel qua bakken als planten.
Onkruid is het verzet van de natuur tegen het bewind van tuinlieden’
Oskar Kokoschka
tip 10: vorm en kleur
De ruimte lijkt groter en wordt interessanter naarmate je ook vorm en kleur in je plan betrekt. Materiaal, vorm en kleur van je potten, bakken en schermen bepalen de sfeer van de ruimte, ook al staat er nog geen plant. Een donker hoekje wordt lichter met metalen bakken of hoge lichtgrijze potten, ook ’s avonds; een plant met grijze bladeren (hosta) , dan wel witte bloemen versterkt dit effect. Kijk hier eens voor een mooie selectie planten voor in je tuin !
tip 11: creeer een diervriendelijke omgeving
Je tuin delen met wilde dieren en van ze genieten als ze een nest bouwen, jongen voeren of voor het eerst uitvliegen is het mooiste wat er is. De natuur begint al op je eigen drempel. Hoe kun je dieren de ruimte geven? Biedt ze voedsel, beschutting en een permanent onderkomen. Met een beetje creativiteit kun je ook in jou omgeving veel betekenen voor verschillende diersoorten.
ook bij je plantenkeuze op (dak-) terras, balkon of stoep moet je rekening houden met factoren als wind, temperatuur, zon of schaduw.
