In Amsterdam scheiden maar weinig mensen hun organisch afval. Zonde, want veel goede stoffen uit groente- en fruitafval gaan zo verloren. Groente-, fruit- en tuinafval (GFT) kun je in de gft-bak doen, maar je kunt het ook zelf composteren, in de tuin of op je balkon. Doe je dit op de juiste manier, dan bespaar je energie en verklein je de afvalberg. Als beloning krijg je gratis goede bodemverbeteraar voor de tuin.

Waarom zou je eigenlijk je keukenafval composteren?

Composteren gaat uit van het idee dat afval niet bestaat. Alles is door de natuur recyclebaar. Bovendien gaan veel belangrijke stoffen (zoals fosfaat) verloren als we groente en fruitafval zomaar op de gewone afvalberg gooien. Tijdens het composteren zetten miljarden bacteriën en schimmels ons keukenafval om in voeding. Voeding voor de grond in de moestuin.

Zelf composteren en milieubelasting

Het is niet bekend of zelf composteren beter is voor het milieu dan grootschalige compostering van groente-, fruit- en tuinafval. Duidelijk is wel dat zelf composteren een milieuvriendelijke optie kan zijn, omdat het afval dan niet vervoerd en verwerkt hoeft te worden. Dit geldt echter alleen als je goed composteert; anders verandert een eventueel milieuvoordeel in een nadeel.

Kiezen uit compostsystemen

Ga je zelf composteren, dan kun je kiezen uit verschillende systemen. Welke jij kiest, hangt vooral af van de grootte van je tuin, de hoeveelheid te composteren afval en de verhouding tussen tuin- en keukenafval. Als je geen tuinafval hebt, is een gesloten systeem het meest geschikt; dit kan ook op het balkon of in de keuken staan.

Composthoop en open compostbak

Voor een composthoop zijn enkele vierkante meters buitenruimte nodig. Een vrij liggende hoop moet bij de opzet minimaal 1,5 meter hoog, breed en lang zijn. De composthoop zal later inzakken door het composteringsproces. De composthoop kan los op de grond gelegd worden, of in een bak van hout, gaas, takken of wilgentenen. Maar je kunt de bodem beter afdekken met bijvoorbeeld tegels; als je de composthoop dan afgraaft, is duidelijk waar de bodem begint.

Compostvat voor in de tuin

In tuinen met weinig ruimte zijn gesloten houten of plastic compostvaten geschikter. Deze kun je in de meeste tuincentra kopen.

Compostvat voor keuken of balkon

In de keuken, op je balkon of een binnenplaatsje kun je ook keukenafval composteren. Daarvoor bestaan verschillende kleinere systemen, zoals de composteertrommel,de wormenbak en bokashi.

Zo maak je de ideale composthoop

Besteed de nodige aandacht aan de composthoop of het -vat. Dan voorkom je dat er broeikasgassen ontstaan.

Zorg voor goede doorluchting.

Zorg voor voldoende lucht in de hele composthoop. Dat doe je door ongeveer elke zes weken de composthoop geheel ondersteboven te keren (‘omzetten’). Dat versnelt het composteerproces. In een halfopen of gesloten compostvat kun je organisch afval niet omzetten. In zo’n systeem is een gevarieerde gft-samenstelling extra belangrijk.
Zorg voor variatie.

Een composthoop moet zo gevarieerd mogelijk zijn.

vochtig en droog materiaal, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, snoeihout, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval). Heb je veel tuinafval, leg dit dan niet in één keer, maar in porties op de composthoop.

Zorg voor voldoende vochtigheid.

De composthoop mag niet te nat of te droog worden. Af en toe een beetje water is prima, maar bij te veel regen spoelen de voedingsstoffen uit, of kan een tekort aan lucht ontstaan in de composthoop. Plaats de composthoop dus niet onder een afdak, en ook niet in een open veld. Onder een boom, half beschut tegen zon en regen, is een goede plek.

Wel of niet op de composthoop?

Niet alles wat in de gft-bak mag, kan ook op de composthoop. Dit komt doordat de omstandigheden in de composthoop anders zijn dan die in een professionele composteerinrichting. De vochtigheid en de temperatuur zijn lager. Een vuistregel is: hoe opener het systeem, hoe minder er in mag.

lucht

Zorg voor voldoende doorluchting, vochtigheid en variatie van de composthoop. Dan krijg je geen last van ongewenste gassen en stank.

pas op voor het oppervlakte water

Plaats een composthoop minimaal 5 meter van een oppervlaktewater vandaan (zoals een sloot). Zo voorkom je vervuiling van het oppervlaktewater door uitspoelende meststoffen uit de compost.

Variatie is belangrijk

Een gezonde bak bestaat uit vochtig en droog, slap en stevig, grof en fijn, koolstofrijk (zaagsel, snoeihout, stro, boombladeren) en stikstofrijk (gras, mest, tuinafval) materiaal. Je kunt het verteringsproces ook wat versnellen. Het beste kun je de compost enten met wat oude compost zodat je alle micro-organismen erin krijgt die voor de vertering zorgen. Wormen zijn ook heel belangrijk, deze kun je kopen in bijvoorbeeld een viswinkel. Als je thuis op kleine schaal je keukenafval wil composteren, kan dat met een wormenbak – of een wormenboerderij.

balans

Om aan de compost nog extra voedingsstoffen toe te voegen, kun je ook een beetje mest toevoegen. Hierdoor verteert het materiaal sneller en krijg je rijkere compost. Je kunt ook vezelig materiaal toevoegen voor de structuur, bijvoorbeeld stro, maar dit is juist weer arm aan voedingsstoffen dus hierdoor gaat het proces langzamer. Deze twee dingen moeten dus goed in balans zijn.

beschut

Verder is het belangrijk dat de compost vochtig gehouden wordt. Het heeft geen zin om de bak in de openlucht te plaatsen zodat de regen erin kan stromen, maar ook onder een afdak is niet goed. Het beste is dus als de bak een beetje beschut staat onder bomen.

het stinkt niet!

Dan nog tot slot een fabel over compost. Veel mensen zijn bang dat het stinkt. Als je alleen de juiste dingen in de bak gooit, zal de compost geen ongedierte aantrekken en juist naar bosgrond ruiken!

compostspel

Graag speel ik een keer met de buurt het compostspel. Op deze manier krijg je snel door hoe het werk en of het ook wat is voor jullie buurt. 

ben je klaar om te composteren in de buurt? 
Vraag een gratis gesprek aan en ik kan je zo verder helpen want ooit heb ik zelf het Compost collectief in Amsterdam Zuid opgezet. Ik ken het hele netwerk en weet wat er mogelijk is.