Zelf een moestuin beginnen is geen gekke gedachte – maar heb je er ooit aan gedacht je eigen paddenstoelen te kweken? Paddenstoelen zijn een lekker onderdeel van verschillende gerechten. Hoe makkelijk zou het zijn als je deze verser dan vers uit je eigen achtertuin kunt halen? Tijdens de cursus van een dagdeel leer je zelf oesterzwammen kweken. Dit kan gemakkelijk en snel. Binnen een paar maanden sta jij misschien al wel je eerste oesterzwammen te oogsten!

Wat is een oesterzwam?

De oesterzwam is een paddenstoel die zijn naam te danken heeft aan de oestervormige hoed die hij heeft. Deze hoed kan 6-20 centimeter groot worden. Verder heeft hij een kort steeltje en duidelijk zichtbare sporen. De smaak van een oesterzwam is wat voller dan die van een champignon, maar ook de oesterzwam heeft een zachte, romige en nootachtige smaak.

Doordat de oesterzwam niet slinkt tijdens de bereiding is het een geliefde paddenstoel onder vegetariërs. Hij behoudt zijn grootte, is zacht en vlezig en is een goede vleesvervanger. Om die reden wordt de oesterzwam ook wel de vegetarische biefstuk genoemd. Bij kip, kalf of vis smaakt de oesterzwam heerlijk. Het lekkerst is het om de oesterzwam kort aan te bakken. Doe dit niet te lang, want dan gaat de stevigheid verloren en dat is zonde bij deze fijne paddenstoel.

Verschillende soorten oesterzwammen kweken

Er zijn verschillende soorten oesterzwammen. Zo heb je de welbekende grijze oesterzwam, maar wist je dat er ook roze en gele oesterzwammen bestaan? De grijze oesterzwam komt in Nederland veel voor in de bossen. In subtropische klimaten zoals in Thailand, Cambodja en Mexico kom je de roze oesterzwam tegen. Door middel van strosubstraat wordt de roze oesterzwam het hele jaar door in Nederland gekweekt. Tot slot vind je de gele oesterzwam vooral in China en Japan. Ook deze kan in Nederland geteeld worden, mits je hem de juiste zorg geeft. Voor het thuis kweken van oesterzwammen gaan we alleen in op de kweek van de grijze oesterzwam, omdat deze het makkelijkst zelf te kweken is.

Zelf oesterzwammen kweken

Voordat je thuis oesterzwammen gaat kweken is het goed te weten hoe deze paddenstoel in de Nederlandse bossen leeft. In het wild leeft de zwam op dode plekken of wondplekken van loofhoutsoorten. Een stiekeme favoriet is toch wel de beukenboom. Deze paddenstoel groeit altijd in groepen bij elkaar.

Je kunt de grijze oesterzwam dus in de bossen plukken. Dit wordt wel afgeraden wanneer je niet goed weet wat een oesterzwam is. Je wilt natuurlijk geen giftig exemplaar mee naar huis nemen!

Het is daarom altijd goed om de oesterzwammen in de winkel of bij de groenteboer te kopen, of om ze natuurlijk gewoon lekker zelf te kweken. Dan weet je zeker dat je ze lekker door je salade of pasta kunt gebruiken. Oesterzwammen kun je op twee manieren kweken: op hout of op stro. Beide manieren kun je thuis uitproberen. Lees snel verder voor stappenplannen voor beide methodes!

Oesterzwammen kweken op hout

Het kweken op hout is natuurlijk erg leuk, omdat dit het dichtst in de buurt komt van hoe het in de natuur gaat. Hieronder vind je het volledige stappenplan voor het kweken van oesterzwammen op hout.

Stap 1: Boomstam kiezen

Je hebt het broed in huis, dus is het tijd de boomstam te kiezen waarop je het broed zal aanbrengen. Niet zomaar iedere stronk is geschikt voor het kweken van oesterzwammen. Net als andere paddenstoelen heeft ook deze soort een voorkeur voor bepaalde bomen. Kies daarom het liefst voor afgebroken hout van loofbomen. De beuk, populier en wilg zijn goede houtsoorten om voor te kiezen. Probeer echt een goed stuk hout te vinden, geen klein stukje, en het liefst een echte stronk.

Stap 2: Deuvelbroed kopen

Om te beginnen is het natuurlijk handig om de schimmel (het mycelium) van de oesterzwam in huis te hebben, zodat je deze kunt enten. Paddenstoelen hebben geen zaadjes die je simpel in de grond stopt en wat water geeft. Nee, de paddenstoelen moeten het van hun schimmel hebben. Deze schimmels kun je onder andere in de vorm van deuvelbroed kopen.

Deuvelbroed bestaat uit gewone houten deuvels die geënt zijn met de benodigde schimmelsoort. De schimmel op deze deuvels gebruik je bij het enten van de oesterzwam. In feite is de paddenstoel niets anders dan het vruchtlichaam van een schimmel. De schimmel is zodoende te vergelijken met een wortelstelsel. Wanneer je dus deuvelbroed koopt is het wortelstelsel al aangelegd. Dit hoeft zich niet nog helemaal te vormen en op deze manier sla je dus een stap in het groeiproces over. Deuvelbroed kun je in mijn webshop kopen.

Stap 3: Enten doe je zo

Van enten spreek je wanneer je een plant op de stam van een andere plant laat groeien. Dit is wat er ook met de paddenstoelen gebeurt. Deze maken gebruik van de stammen en stronken als voedingsbodem. De deuvels van het deuvelbroed zijn gemiddeld 10 millimeter in doorsnede. Om te gaan enten is het nodig deze deuvels in de stronk te plaatsen. Hiervoor boor je verschillende gaten die 20-30 millimeter diep zijn en 10 millimeter in doorsnede.

Hoeveel deuvels je nodig hebt hangt af van de diameter van de stam. De schimmels moeten hier doorheen kunnen groeien. Een goede maat voor een stam is een stam met een diameter van 12-16 centimeter en een lengte van 35-50 centimeter. Voor deze formaten heb je 15 deuvels nodig.

Wanneer je de gaten verspreid over de stam hebt geboord stop je hier de deuvels in. Je moet ervoor zorgen dat ze niet uitsteken, dus sla ze er goed in. Het afdekken van de gaten is niet nodig. Alleen wanneer je een stam net hebt geënt en het gaat binnen twee weken na enting vriezen, is het verstandig de stam binnen te halen.

Stap 4: Waar laat je de stam?

Niet alleen het hout en de plaatsing van het deuvelbroed is belangrijk. Ook de plaats waar je de stam neerlegt om de oesterzwammen te kweken is van belang. Het beste is om de stam rechtop neer te zetten en vervolgens een aantal centimeter in de grond te graven. Hierdoor blijft de stam stevig staan.

Qua locatie van de stam moet je bedenken dat paddenstoelen van vocht houden. Het zijn schimmels en ze houden niet van droogte en directe zon. Het beste is dus om een plek te zoeken waar de stam beschermd is en in de schaduw staat. Zet de stam niet onder een boom. Dit is misschien wel schaduwrijk, maar je moet het element vocht niet vergeten. Onder een boom kan de stam te weinig regenwater opvangen om de oesterzwammen te laten groeien.

Mocht je de stam niet buiten kunnen zetten, zet hem dan in een ruimte waar genoeg luchtstroming is. Dit omdat de sporen van de oesterzwam voor irritatie kunnen zorgen wanneer je er te lang mee in een afgesloten ruimte bent. Daarnaast is de frisse lucht ook voor de oesterzwammen een graag geziene gast.

Stap 5: Wachten

Wanneer alles zijn juiste plek heeft gevonden zit er niets anders op dan te wachten tot je kunt oogsten. Houd tijdens dat wachten goed in de gaten of de stam vochtig genoeg is. Zeker wanneer je in de zomermaanden zit kan het voorkomen dat je de stam even moet besproeien. De oesterzwammen hebben in ieder geval een zomer nodig om te ontstaan. Wanneer je ze in het najaar of de winter ent, zul je nog een jaar moeten wachten. Ent je ze echter in het voorjaar, dan heb je datzelfde jaar in de herfst al profijt van de enting.

Om oesterzwammen te laten groeien moet de schimmel zich eerst een weg door de stam heen zien te banen. Hier doet de schimmel ongeveer zes maanden over. Wanneer de stam witte vlekken begint te krijgen, kun je ervan uitgaan dat over een niet al te lange tijd oesterzwammen tevoorschijn zullen komen.

Stap 6: Oogsten

De oesterzwammen zie je het eerst wanneer het kleine witte knobbeltjes zijn op de stam. Vervolgens zullen ze groeien en een bruine of grijze hoed vormen. De randen van de hoed zijn in het begin naar beneden gevouwen. Je kunt de zwam oogsten wanneer de randen van de hoed horizontaal staan. Later zullen de randen naar boven omklappen. Wanneer dit is gebeurd is de paddenstoel eigenlijk al te taai om lekker te kunnen eten. Oogsten doe je door de oesterzwam met een scherp mes van de stam af te snijden. Haal alles weg, ook het laatste restje van de steel. Wanneer je deze laat zitten kan dit namelijk voor schimmel zorgen (de verkeerde soort schimmel).