Sinds 2020 heb ik, samen met mijn vriend en onze hond ons leven totaal overhoop gegooit en hebben we de grote stad verlaten. Na een mooie zoektocht kwamen we uit in een villawijk in Geleen Zuid met een flink stuk grond waar ik mijn droom, een voedselbostuin kan realiseren. De mooie tuin maar ook het huis had onze bekoring. Eerst hebben we zoveel mogelijk stenen uit de tuin verwijderd, daarna hebben we het regenwater afgekoppeld ( Waterklaar), en een groen dak op ons huis aangelegd. Behalve eetbare gewassen als de appelbes en de roomappel en de japanse peper en de sasafras wil ik nu vooral de transitie inzetten op kruiden en vaste planten die inheems zijn en een enorme aantrekkingskracht op insecten hebben. Die hebben namelijk wet een zetje nodig, en als het goed gaat met de insecten, komen de vruchten ook, en ben ik beter beschermt tegen plagen. Na het planten van de ecologisch geteelde inheemse planten van Cas & Co van Martin Stevens in onze tuin hebben we nu een tuinreservaat waar alle dieren ook vrolijk van worden en wij zelf, en onze hond ook!

Brandnetel, paardenbloem, madeliefje; de ene bestempelt deze planten als onkruid en wil ze het liefst zo snel mogelijk weg hebben, de andere is er net helemaal wild van en eet ze op.

de voedselboswachter

Onkruid vergaat niet, of nog mooier; onkruid bestaat niet. Is een plant een onkruid of een groente, een medicinale plant, een sierplant of gewoon een wilde plant? Het is maar hoe je er naar kijkt. Onbemind en onbekend. Onze inheemse flora, die we in natuurgebieden gaan bewonderen, zullen we nooit onkruid noemen. Maar groeien dezelfde planten in een openbaar park tussen heesters en vaste planten, dan worden ze opeens wel onkruiden. We spreken dus beter van óngewenste kruiden‘ of ‘gewild groei‘. Maar zelfs dan; we kunnen paardenbloemen, distels of brandnetels als vervelende ongenode gasten in onze moestuin bekijken, maar deze planten zijn veel meer dan ongewenste kruiden. Ze hebben heel wat troeven, waar we in onze tuin en keuken zelfs flink van kunnen genieten. Wat dacht je bijvoorbeeld van brandnetelsoep? Bovendien zijn die bloeiende ongewenste kruiden ontzettend belangrijk voor de biodiversiteit. Ze lokken insecten die instaan voor de bestuiving, voor het evenwicht houden van plantenziektes en voor de bestuiving, voor het onder controle houden van het aantal ‘schadelijke’ insecten. Ze kapot spuiten met pesticiden mag gelukkig niet meer. In Nederland zijn er heel wat mensen die deze planten al in hun armen hebben gesloten. Zo verandert onkruid van een onbemind naar een onbekend kruid. Van ongewenst naar net heel erg gewenst. Van een vijand naar een vriend.

Waarom zijn inheemse biologische planten zo belangrijk?

Er is heel veel te vertellen over inheemse planten of heemplanten. Vroeger waren inheemse planten veelal te vinden in onze tuinen, natuur, in de bossen en akkerranden maar werden deze in de loop van de jaren door exotische of minder gevoelige planten verdrongen. Helaas had dit ook invloed op afnemende populatie insectenleven, vogels en kleine andere dieren, de hele biodiversiteit lijdt er dus onder. Inheemse planten zijn daarom meer dan de moeite waard om in je tuin te zaaien en te planten en je helpt ook nog eens de biodiversiteit in je eigen tuin te verbeteren.

Daarom hier 4 goede redenen om ze in je tuin te planten

• Je weet zeker dat ze goed groeien in ons klimaat.
• De bijen, hommels en vlinders zijn er dol op en halen daar hun voedsel vandaan.
• Je helpt op kleinere schaal, in je tuin, de biodiversiteit te vergroten.
• Het zijn vaak vaste planten die ieder jaar terugkomen en zich bovendien zichzelf makkelijk vermeerderen , bijvoorbeeld via de zaadjes die door de wind meegenomen worden.

Het is dus zeker een goed idee om zoveel mogelijk inheemse planten te kiezen en zo jouw bescheiden bijdrage te leveren aan het insectenleven.

onmisbaar

Wilde planten zijn heel belanrgijk voor bedreigde insecten zoals wilde bijen en vlinders. Door mooie wilde planten een kans te geven in de tuin help je mee eenvoudig deze kwetsbare soorten te overleven. Tuinen kunnen zo stapstenen tussen natuurgebieden worden.

Martin Stevens & Marlies Huijzer ( schrijver van het boek: ‘Wilde planten in eigen tuin“.

plantengemeenschappen en -families

Per regio of gebied met dezelfde grondsoort, hetzelfde klimaat en dezelfde hoeveelheid zonlicht komen planten voor die dezelfde eisen stellen aan hun groeiplaats. Dit vindt op grote schaal, maar ook op kleine plaats; in een berm, in de halfschaduw staan andere planten bij elkaar dan op de oever van een ven op de heide. Zo ontstaan min of meer vaststaande groepen planten, zogenoemde plantengemeenschappen. Een plantengemeenschap is letterlijk de natuurlijke combinatie van planten op een bepaalde standplaats met een eigen microklimaat. Met een keus aan planten die het in de omstandigheden van je tuin ( grond, ligging, licht etc. ) goed doen, kun je altijd een succesvolle plantengemeenschap opzetten. In de permacultuur noemt men planten die succesvol samengroeien, een gilde

Nut en functie

In gecultiveerde tuinen is de samenstelling van plantengemeenschappen of gildes het resultaat van wikken en wegen. Je kunt je daarbij eerst afvragen wat voor functie je aan de tuin wilt geven. Als uitgangspunt kies ik voor zo veel mogelijk eetbare planten met een zo groot mogelijke opbrengst. Daarbij is het beste om als eerste te bepalen wat je het liefste zou willen oogsten. Daarbij moet je natuurlijk rekening houden met de mogelijkheden die de grond biedt. Denk bij de functies van de tuin bijvoorbeeld aan: zoveel mogelijk eetbare planten om geld te besparen bij de dagelijkse boodschappen, of zo veel mogelijk fruit voor eigengemaakte jams en taarten. Zo veel mogelijk kruiden verbouwen voor in de keuken of voor kruidenthee kan ook een uitgangspunt zijn. Hoe meer functies je kunt opbouwen in je uiteindelijke ontwerp, hoe nuttiger je tuin.

Plantencombinaties in je tuin

En dan heb je een keuze gemaakt, je hebt nagedacht over de vorm. Ben je er dan? Nee want je doet er goed aan rekening te houden met de voorkeur van je planten zelf.

Alle bomen, planten, struiken, bollen en knollen zijn naar hun biologische kenmerken verdeeld in families. Bijvoorbeeld de rozenfamilie, waar alle rozen, maar ook bijna alles fruitstruiken (appel, peer, kers en abrikoos) toe behoren. En de composieten familie zoals een paardenbloem, die je herkent aan het bloemetje. Aan het onkruid in je tuin of in de omgeving kun je aflezen wat er in de buurt goed groeit. Als je nagaat tot welke families de planten behoren, ben je al een eind op weg naar een gedegen keus voor je eigen tuin.

gekweekte of wilde planten

Mensen kiezen vaak voor gekweekte planten omdat ze zelf willen bepalen wat voor planten er groeien en waar! Vaak komen die oorspronkelijk uit gebieden hier ver vandaan. Die gecultiveerde soorten worden meestal niet door inheemse dieren herkend als voedselbron of ze bieden weinig nectar en stuifmeel. Dat betekent steeds minder voedsel voor onder andere vlinders, wilde bijen, kevers, slakken, vogels egels en muizen. Wilde planten bieden juist wel veel voedsel; nectar en stuifmeel voor insecten en bladeren voor hun larven en veel andere kleine dieren.

Stepping Stones

je kunt echt het verschil maken door wilde planten je tuin te zetten. Dan krijg je een natuurlijke tuin met biodiversiteit, dus waar veel verschillende planten- en diersoorten samenleven. Zeker als meer mensen dat doen, ontstaat er een keten van “Stepping Stones“, kleine stukjes natuur buiten de grotere natuurgebieden. Dieren vinden er volop voedsel en schuilplekken en kunnen makkelijker van de ene plek naar de andere trekken. Zo kunnen soorten voortbestaan en zich zelfs uitbreiden.

Tuinieren met wilde planten

In het boek; “Wilde planten in eigen tuin” van Martin Stevens en Marlies Huijzer zie je hoe je zo’n eigen stukje natuur maakt met tips hoe je dat kunt aanpakken en met een overvloed aan prachtige soortenwilde planten om uit te kiezen. Kijk welke planten je in jouw tuin of bakken wilt hebben en welke en welke daar waarschijnlijk volop gaan bloeien, want dat hangt af natuurlijk ook af van de grondsoort en de hoeveelheid zonlicht op die plek. Maak stap voor stap je eigen oase voor dieren en mensen, een tuin vol leven!