Het Saan-Museum in Diemen is het decor voor het ‘duurzaamheidscafé‘ van de coöperatie; ‘Daarom Diemen Duurzaam‘. Dit is ‘de voedingsbodem voor duurzame initiatieven‘. Omdat voedsel nog steeds een ‘blinde vlek’ is voor velen, en ook voor mijzelf, licht ik dit onderdeel er uit omdat voedsel zoveel impact heeft op het klimaat! Met het boek: ‘de verborgen impact‘ van Babette Porcelijn, in haar hand neemt Sophie Tjebbes ons mee in haar pleidooi voor een duurzame leefstijl. ‘We hebben veel meer impact dan we denken!Steeds duidelijker wordt dat wij met je dagelijkse eetgewoontes een groot verschil kunnen maken op de vervuiling en uitputting van de aarde. Maar wat kunnen we doen? De keuze voor plantaardig in plaats van dierlijk voedsel maakt het grootste verschil. Daarna dat je geen eten verspilt en dan waar het vandaan komt. En tenslotte of het biologisch is of niet.  Ik  wil weten wat er in mijn eten zit en waar het vandaan komt. Ik wil gezond en eerlijk eten, met zo min mogelijke verspilling, met oog voor het dierenwelzijn en voor het milieu. Wat wil jij?’

hoe gezond is het eten dat jij in je mond steekt voor de aarde?

‘Meestal krijg je te horen welk eten goed is voor je gezondheid. Iets minder vaak vertellen mensen hoe gezond het eten dat jij in je mond steekt voor de aarde is. En dat is best wel gek. Want het maken van voedsel heeft gigantisch veel impact op de planeet. En de wereldbevolking groeit keihard, dus er moeten steeds meer buiken gevuld worden. Er ligt een uitdaging om in 2050 wereldwijd 50 tot 70 procent meer voedsel te produceren dan in 2010 voor een groeiende en meer welvarende wereldbevolking, zonder dat dit ten koste gaat van de biodiversiteit en het klimaat.’ Volgens Sophie ligt de oplossing bij wat we eten en dat is veganistisch!

Dit is wat er in grote lijnen speelt:

• Om voedsel te maken en te vervoeren is energie nodig, 15% van alle energiegebruik wereldwijd
• Boeren hebben te maken met verzilting en erosie van vruchtbare grond. Hoeveel, dat hangt af van onder andere hun landbouwmethodes
• Het land dat het meest geschikt is voor landbouw is zo’n beetje allemaal in gebruik genomen, maar de vraag neemt toe. De ontginning van nieuwe landbouwgrond leidt in bepaalde delen van de wereld tot ontbossing
• Zoetwater is essentieel voor de voedselvoorziening. Het grootste deel van het zoetwatergebruik in de wereld is voor landbouw en veeteelt, maar in grote delen van de wereld lopen watervoorraden terug
• Pesticiden en kunstmest zijn nodig om te voorzien in de wereldwijde voedselbehoefte, maar ze zijn ook vervuilend
• Veeteelt is vervuilend, kost veel land en water, en de dieren stoten broeikasgassen uit
• Monoculturen (een enkel gewas in een gebied) verstoren de biodiversiteit
• Klimaatverandering leidt steeds vaker tot mislukte oogsten
• En dan te bedenken dat er veel voedsel verloren gaat onderweg naar je bord (en van je bord zelfs)

groenten en fruit van ver

‘Eigenlijk is het wel logisch, als je er over nadenkt zegt Sophie. ‘Als je eten van heel ver komt, kost dat meer energie dan wanneer het uit je eigen tuin komt. Het moet namelijk reizen. Simpel. Wil je in de winter verse aardbeien eten, dan is de kans groot dat je er niet veel kunt vinden en dat ze heel duur zijn. Dat komt dan meestal doordat ze uit een ander land komen. Misschien zelfs van een ander continent’. 

‘De gemiddelde Nederlander eet per jaar ruim 900 kilo voedsel en in een heel leven bijvoorbeeld 700 kippen. Je dagelijkse eetgewoontes maken dus veel verschil. Uiteenlopende soorten impact spelen een rol bij voedsel. Hoe gaan we in de toekomst 10 miljard mensen van voldoende voedsel voorzien, terwijl onze impact de landbouw onder druk zet?’

Vanuit het boek: ‘de verborgen impact‘ van Babette Porcelijn geeft Sohie ons de volgende tips: 

Wat kan ik doen (in de winkel)

• Realiseer je dat groente veel minder impact heeft dan dierlijk voedsel, vervang dierlijke eiwitten door plantaardige
• Kies (bewaar)groente het liefst lokaal − in elk geval binnen Europa en hoe dichterbij hoe beter − van de volle grond én van het seizoen. Als je een groente wilt die niet uit het seizoen is, kies dan liever voor de houdbare variant. Is net zo gezond als verse groenten. Het maakt qua impact wel veel uit waar de groente geteeld is, liefst lokaal dus. Of kies groente uit de Hollandse kas. Als je erachter kunt komen of het uit een duurzame kas komt, heeft dat natuurlijk de voorkeur
• Let op overbodige verpakkingen maar overdrijf niet. Verpakkingen die de groente beschermen tegen beschadigingen en bederf zijn okee
• Kies ook producten die bijna over de datum zijn en maak ze snel op, anders gooit de supermarkt ze weg
• Kies ook duurzame restaurants; vegetarisch, lokaal, van het seizoen, biologisch, of met restproducten van supermarkten

wat kan ik doen ( thuis)

• Gooi geen eten weg. Haal een grote stapel bewaarbakjes in huis voor restjes. Wij hebben thuis glazen bakjes met kunststof deksel. Kunnen zo de koelkast en magnetron in en ze staan ook leuk op tafel
• Koop niet meer verse producten dan je op krijgt
• Eet de bederfelijke dingen eerst
• Over de THT-datum is niet meteen bedorven. Gewoon even kijken of het nog goed is en snel opmaken. (Behalve bij de TGT-datum, daar moet je je wel echt aan houden)
• Schep kleinere porties op, dan hou je minder restjes op je bord over. Wij eten thuis ons avondeten van ontbijtborden (ook fijn voor de lijn)

het is nog slecht gesteld met het dieren welzijn

De mondiale voedselvoorziening is verantwoordelijk voor ongeveer 25% van de broeikasgas uitstoot. Ruim 60% van de mondiale biodiversiteitsverlies tot nu toe is toe te schrijven aan de voedselproductie, vooral vanwege het grote landbeslag van akkers en weiden. Verder vordert het verbetering van het dierenwelzijn maar langzaam; 92 procent van het geconsumeerde vlees wordt nog op ‘gangbare’ wijze geproduceerd.

niet gezond, en zeker niet duurzaam

‘Als Nederlanders de helft minder vlees en zuivel zouden consumeren, neemt het land landbeslag voor de Nederlandse voedselconsumptie met een kwart af. Bovendien draagt dit consumptiegedrag bij aan een gezonder dieet. Gezonder en duurzamer voedsel gaat zowel over de productie van voedsel als de samenstelling van het voedselpakket. Zo is het gemiddelde Nederlandse voedselpatroon niet gezond, en zeker niet duurzaam. Vanuit mondiaal perspectief is een transitie naar een duurzame voedselvoorziening nodig om klimaatverandering tegen te gaan, het verlies aan biodiversiteit te bestrijden, het gebruik van schaarse hulpstoffen te beperken en honger en ondervoeding uit te bannen.’

Overshoot-day

‘In iets meer dan een halfjaar hebben we de grondstoffen die de aarde in een jaar tijd kan produceren opgemaakt in Nederland. verteld Sophie ons. Elk jaar pint de organisatie Global Footprint Network de datum vast waarop de mensheid evenveel grondstoffen heeft verbruikt als de aarde in een jaar tijd kan genereren. In een ideale wereld zou Earth Overshoot Day dus op 31 december vallen. Helaas is dat verre van het geval. Het is namelijk vandaag, op 29 juli, al Earth Overshoot Day: vijf maanden te vroeg’.

Op de pof

‘De rest van het jaar leven we in zekere zin dus op de pof. Het betekent dat we dit jaar 1,75 aarde verbruiken. Hierdoor putten we onze natuurlijke reserves uit en leven we bovendien van grondstoffen van toekomstige generaties. Anders gezegd, we gebruiken meer ecologische grondstoffen dan de natuur opnieuw kan genereren door ontbossing, bodemerosie en verlies van biodiversiteit. Bovendien komt er meer koolstofdioxide in de atmosfeer terecht dan bossen eruit kunnen halen. Dit laatste leidt tot klimaatverandering en frequentere extreme weersomstandigheden. “We hebben maar één aarde,” zegt medeoprichter van Global Footprint Network Mathis Wackernagel. “We kunnen niet 1,75 aarde gebruiken zonder destructieve gevolgen.

super schattige boosdoener

‘Wil je echt duurzaam eten, dan kun je er niet op heen….dan zijn je hamburger en gehaktbal toch al snel de klos. Koeien zijn superschattige, onschuldige dieren. Maar zonder dat ze er wat aan kunnen doen richten ze een enorme schade aan het milieu. Hun scheten en boeren zijn schadelijke broeikasgassen. , en sterker nog dan CO2. De wereld voedsel organisatie zegt dat 15 % van alle uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt door de mens afkomstig is van veeteelt. En tot nu toe worden er alleen maar meer hamburgers besteld in plaats van minder. Want de vraag naar (rund)vlees groeit mee met de hoeveelheid mensen op aarde. En dus groeit ook de hoeveelheid koeien. En de hoeveelheid ruimte waar de dieren rondwandelen. Oh ja. en het nog ingewikkelder te maken : voor het maken van rundvlees is gigantisch veel water nodig. Koeien drinken veel water en ook voor het laten groeien van het voedsel en het maken van het vlees is veel water nodig. Trouwens, niet alleen koeien zijn schadelijk. Ook varkens, lammetjes en nog een aantal andere dierlijke producten. Denk maar aan kaas, melk, yoghurt, boter,…. juist, ook zuivel komt vooral van koeien’. 

Wist je dat als je veganistisch eet niet meer bijdraagt aan dierenleed. Samen kunnen we het aantal dieren dat gefokt, opgesloten, uitgebuit en vroegtijdig gedood worden, drastisch verminderen.

Wist je dat de veehouderij verantwoordelijk is voor een enorme grote uitstoot van broeikasgassen zoals methaan en CO2? Direct gevolg: opwarming van de aarde.

Wist je dat je door plantaardig te eten het risico op diverse ziektes aanzienlijk verkleint. 

Wist je dat er meer landbouwgrond gebruikt wordt voor het voeden van veeteelt dan voor mensen. Veganisme draagt bij aan het terugdringen van honger in de wereld.

MAAK IMPACT, GO VEGAN!
Sophie kookt thuis samen met haar man al een tijdje veganistisch omdat zij het verschil willen maken!  Veganisten gebruiken helemaal geen dierlijke producten. Dus geen vlees of vis, maar ook geen zuivel, eieren en honing. Ook producten als leer en wol gebruikt een veganist niet. Als je goede vervangers en andere voedingsmiddelen eet om voldoende ijzer en B-vitamines binnen te krijgen kun je prima zonder vlees en vis. Om mensen te helpen om deze stap te zetten heeft Sophie een Vega Eet Club opgericht in Diemen. Gezellig met  mensen die impact willen maken koken en eten en recepten uitwisselen natuurlijk! Ik was er bij en heb heerlijk genoten van de ingebrachte maaltijden van iedereen. Veel mensen zoals ik moeten vanaf nul beginnen. Veel restaurants serveren ook nog niet veganistisch. Het begint onderop bij de vraag van de klant. Door dit initiatief van Sophie wordt het bewustzijn groter en zal er ook in de middenstand iets gaan veranderen. Tijdens de maaltijd worden er ook plannen gesmeed om meer impact te maken. 

Wil je ook veganistisch koken maar weet je niet hoe? Kijk hier op de site van ‘Daarom Diemen Duurzaam‘ waar Sophie haar recepten deelt. Wil je ook aanschuiven bij het volgende Vega Cafe? Stuur Sophie een mailtje en wie weet zit je de volgende keer ook aan tafel en maak jij ook impact met een goed gevoel.