Wat is een boom

Bomen zijn- net als struiken houtige planten. Houtige omdat hun twijgen, takken en stammen min of meer duidelijk verhout zijn en daarbij een voortdurende diktegroei ondergaan. Sterke, verhoute stammen en takken stellen bomen in staat om boven alle planten uit te groeien en de reusachtige last van hun bladkroon te dragen. En dat allemaal op eigen kracht, fier rechtopstaand, mensenlevens achter een, ondanks alle ruwheden van het weer.

loofbomen en naaldbomen

Bomen worden gewoonlijk verdeeld in loof- en naaldbomen. Loofbomen hebben in de regel bladeren die in een vlak zijn ontwikkeld. In ons klimaat gebied zijn de meeste loofbomen bladverliezend, dat wil zeggen dat zij hun bladeren na een groeiperiode afwerpen en gedurende de winter kaal zijn. Naaldbomen zoals sparren en dennen, hebben daarentegen naaldvormige bladeren, of ook wel schubvormige bladeren zoals bij ons in veel tuinen en parken aangeplante levensboom.

bomen houden het klimaat in stand

Bomen zijn onmisbaar bij het instandhouding van het klimaat, omdat ze kooldioxide uit de atmosfeer opnemen en zuurstof afstaan. Al eeuwenlang gebruikt de mens de bomen om te voorzien in zijn behoefte aan voedsel en brandstof, om huizen van te bouwen, meubels van te maken en geneesmiddelen uit te winnen.

bomen spreken mensen aan

Maar bomen spreken ook de diepten van de menselijke ziel aan en bevredigen de de behoefte aan spirualiteit. Sinds mensenheugenis worden bomen vereerd; ze spelen een rol de grote wereldgodsdiensten en in mythen en legenden. Hun schoonheid inspireert dichters en schilders.

Tegenwoordig weten we beter dan ooit dat bomen essentieel zijn voor het leven op aarde. Maar helaas verdwijnen steeds meer natuurlijke bossen over de hele wereld onder de meedogenloze zagen van de houthakkers. Elke minuut raken we 40 hectare bos kwijt en 10 % van de boomsoorten worden bedreigd met uitsterven. Als deze waardevolle en gevarieerde ecosystemen eenmaal verdwenen zijn, is het onmogelijk ze terug te krijgen.

stop de ontbossing

Het geluid van de kettingzaag doet velen pijn: in het hele land stuit de soms massale bomenkap van afgelopen jaren (soms uit oogpunt van natuurbeheer, soms vanwege energieopwekking met biomassacentrales) op verzet van burgers. Voldoende aanplant kan dan ook de kap van bomen betekenen.’
Verzet tegen (niet-duurzaam) beheer is niet onlogisch: midden in de klimaatdiscussie zijn bomen van cruciaal belang. Ze nemen CO2 op, leveren zuurstof, bieden schaduw in te hete steden, zijn goed voor de biodiversiteit en dragen volgens psychologen bij aan het geestelijk welbevinden van de mens. Om die redenen opperde Eurocommissaris Frans Timmermans eerder dat in het kader van zijn ‘Green Deal’ alleen al in Europa twee miljard bomen geplant moeten worden.

bouw huizen als bomen en steden als bossen

William McDonough

is de ontbossing nog te stoppen?

De Global Land Analysis and Discovery (GLAD) van de Amerikaanse Universiteit van Maryland publiceerde onlangs aan de hand van satellietbeelden dat in maart 2020 in diverse landen 645 duizend hectare tropisch bos werd vernietigd, een ontbossing die over het geheel 150 procent hoger ligt dan dezelfde maand het jaar daarvoor. Koploper is Brazilië (167 procent), maar ook Indonesië, Cambodja, Myanmar, Maleisië en Thailand scoren hoog.

hoeveel bomen telt nederland

In Nederland zouden volgens de eerdere Amerikaanse metingen 9.090 bomen per vierkante kilometer hebben gestaan. Vermenigvuldigd met de 33.783 vierkante kilometer landoppervlakte van Nederland, zou dat neerkomen op in totaal 307 miljoen 87 duizend en 470 bomen. Dat was in 2015, het was een schatting door een internationaal instituut.

boomregister.nl

Inmiddels bestaat in Nederland het coöperatieve initiatief boomregister.nl. Die website geeft nauwkeurig aan hoeveel bomen er in ieders buurt staan, ook op basis van (onder meer) satellietbeeld. Nog niet compleet gespecificeerd naar soort, maar dat komt in een later stadium nog, verzekeren de makers.
Op basis van die metingen zijn er in Nederland ‘tussen 135- en 150 miljoen exemplaren’. Solitaire bomen op een weiland of in de stad zijn eenvoudig te turven, de moeilijkheid zit in bosgebieden, parken en andere plaatsen met boompartijen. Daarvoor heeft Janssens bedrijf algoritmes gebouwd, maar zolang je niet letterlijk telt, blijft het bij schattingen.

hoeveel bomen worden er in jouw gemeente geplant?

In het Klimaatakkoord is opgenomen dat Nederlandse gemeenten moeten streven naar 1 procent meer bomen per jaar. Dat zou volgens bovenstaande berekeningen dan om tussen de 1,3- en anderhalf miljoen bomen gaan.
Op één dag zou Nederland er dit jaar zomaar 500 duizend bomen bij krijgen.

Dat was op 17 maart, de jaarlijkse Nationale Boomfeestdag. Corona gooide hier roet in het eten: de dag werd afgeblazen maar het goede nieuws: de aan te planten boompjes bestonden uiteraard al en zijn bewaard voor de boomfeestdag van woensdag 18 november 2020 t/m woensdag 17 maart 2021. Aanmelden van jouw Boomfeestdag-Viering 2021 kan hier!

het bosoppervlak daald in Nederland

Hoe zich dat verhoudt tot eerdere jaren, valt moeilijk te zeggen: de berekeningen zijn nog maar recent. De bosoppervlakte van Nederland daalde volgens een Kamerbrief van minister Schouten (LNV) van 375 duizend hectare in 2013 tot 370 duizend nu. In 2030 hoopt zij de oppervlakte te hebben uitgebreid met 37 duizend hectare.

wie planten de meeste bomen

De afgelopen maanden leek het af en toe wel een wedstrijdje ‘wie plant de meeste bomen?’ Initiatieven om meer bomen aan te planten, vaak omwille van het klimaat, zijn er steeds meer en af en toe gaat het dan om duizelingwekkende aantallen. Een paar voorbeelden: LandschappenNL wil er de komende jaren 10 miljoen planten, de provincie Brabant rept over 40 miljoen en Eurocommissaris voor klimaat Frans Timmermans heeft een plan gelanceerd voor 2 miljard bomen in heel Europa. India wil 10 miljard bomen planten om het klimaat te redden. Van een iets andere orde, maar zeker ook ambitieus, is het idee om in Nederland op boomfeestdag 0,5 miljoen bomen aan te planten. Volgens initiatiefnemer Peter Derksen van de Nationale Boomfeestdag moet dat
haalbaar zijn. “Ethiopië heeft het Wereld Boomplantrecord: 353 miljoen bomen op één dag!

iedereen doet mee

Overal waar ruimte voor een boom is, gaan we planten: op schoolpleinen, industrieterreinen, in wijken, buurten, weilanden, bossen, parken, langs wegen,
bij verzorgingshuizen, ziekenhuizen, maar ook in particuliere tuinen of op balkons. We gaan dat niet allemaal zelf doen, maar we roepen iedereen op om de eigen plantacties bij ons te melden. Samen moeten we dan aan die 500.000 kunnen komen. We vragen de hulp van kinderen, jongeren, leerlingen, leerkrachten, particulieren, boomkwekers, groenbedrijven, bedrijfsleven, lokale, provinciale en rijksoverheden en particuliere bos- en landgoedeigenaren. Limburg en Overijssel hebben inmiddels toegezegd dat ze op die dag tienduizend bomen gaan planten, de stichting Trees for all gaat er 35.000 planten en Staatsbosbeheer heeft er 50.000 toegezegd. Driekwart van de gemeenten wil meedoen en die zijn goed voor samen ongeveer 200.000 bomen en struiken. Alleen met deze toezeggingen zijn we al over de helft.”

basisscholen hebben weinig tijd

Het animo onder basisscholen is de laatste jaren flink afgenomen, Als je
ze hebt op een Boomfeestdag zijn kinderen super enthousiast, maar de scholen hebben het te druk, rekenen en taal zijn belangrijker en gemiddeld genomen is er per week nog maar ongeveer een kwartiertje over voor biologieles. Dat resulteert
er in dat nog maar krap 100.000 basisschoolleerlingen via school mee zullen doen aan het bomen planten op 18 maart geeft de woordvoerder van de Nationale Boomfeestdag aan.

Is er genoeg plantsoen voorhanden ?

In Nederland is waarschijnlijk al genoeg en anders is er over de grens ook nog wel wat te koop. Zeker met de Meerbomen.nu actie is aangetoond dat de natuurgebieden en terreinen van landgoederen met achterstallig onderhoud veel zaailingen kunnen voortbrengen en deze weer worden ingezet voor vergroeningsprojecten.

is er genoeg ruimte om al die bomen kwijt te kunnen?

Ruimte is wel een punt van zorg. Er wordt uitgegaan van 3000 stuks per hectare en daar is dan ongeveer 170 hectare voor nodig. “Het aantal locaties is nu beperkt. Wel is er plaats bij gekomen in gebieden waar de essen-taksterfte heeft huisgehouden. Gemeenten blijken vaak nog wel ergens een stukje grond te hebben om wat neer te zetten en we zien dat er de nodige voedselbossen worden opgericht waar bomen en struiken aangeplant kunnen worden.

iedereen kan meedoen!

Maar het gaat niet alleen om nieuwe bossen. Extra bomen in een tuin of een
balkon tellen natuurlijk ook mee. Niet alleen voor het record, maar ook voor het klimaat en voor de biodiversiteit. Een klein appelboompje op een balkon trekt bijen aan, geeft mooie bloemen en legt CO2 vast.”

23 januari: Landelijke doneer-een-zaailing-dag

Er zijn al heel veel zaailingen gestoken in Nederland voor de Meerbomen.nu actie. Al die zaailingen verdienen een tweede kans en daarom wordt er nu op op 23 januari een landelijke doneerdag georganiseerd. Doe je mee?

Op 23 Januari, tussen 13.00 en 17.00 uur kun jij zaailingen bij jou in de buurt doneren aan de Meer Bomen Nu campagne. Duik je tuin (én die van de buren) in en ga op zoek naar zaailingen, snoei je vlier, wilg en vlinderstruik, verzamel afleggers van braam en framboos, verzamel kerstbomen met kluit en breng je oogst naar een voedselbos, boerenerf of bomenhub bij jou in de buurt. Op deze manier kan je tijdens de corona lockdown toch bijdragen aan klimaat en biodiversiteit. Kijk hier voor inleverlocaties in jouw omgeving.

1 2 3 ►