Je verandert nooit iets door de bestaande werkelijkheid te bestrijden. Om iets te veranderen moet je een nieuw model bouwen dat het bestaande model achterhaald maakt.
Kate Raworth
de donut economie
De Donut is een beeld dat in één oogopslag duidelijk maakt hoe Kate de wereldeconomie wil inrichten. Het resultaat is haar donutmodel: twee concentrische cirkels die de sociale en ecologische grenzen tonen van ons economisch model. De binnenste rand vertegenwoordigt het welzijnsminimum van de wereldbevolking, zoals democratische inspraak, een basaal inkomen en toegang tot schoon drinkwater, onderwijs en sanitatie. De buitenste rand is het maximum aan onder meer ontbossing, co2-uitstoot en verlies aan biodiversiteit. Binnen die twee cirkels moeten we blijven, zegt ze. Raworth pleit voor een evenwichtig systeem waarin de economie balanceert tussen een ecologische bovengrens en een sociale ondergrens. Die ondergrens wordt gevormd door mensenrechten zoals veiligheid, gezondheid en voldoende eten. De ecologische bovengrens gaat over zaken als luchtvervuiling, klimaatverandering en bodemuitputting.
Staat ons economische gedrag in dienst van groei en winst of dient het de mens en planeet?
Kate Raworth
Amsterdam als proeftuin
In het economische model dat econoom Kate Raworth in haar boek ‘Donut-economie’ presenteert, is de markt ondergeschikt aan de planeet. Amsterdam is één van de eerste steden ter wereld die het ‘donutmodel’ in de praktijk gaat toepassen. De gemeente Amsterdam ziet het donutmodel ook als een middel om de economische effecten van het coronavirus te bestrijden. De oude wet van vraag en aanbod dient vervangen te worden door een systeem dat de balans zoekt tussen welvaart en de planeet. .
Amsterdam Circulair
De Donut Economy heeft vruchtbare grond gevonden in Amsterdam. De gemeente heeft het raamwerk opgenomen in haar Circulaire Economie programma, het belang erkennend van zowel de ecologische grenzen van de aarde en het sociale fundament waar we allen op moeten kunnen staan. Hoe kunnen we een veilige en rechtvaardige ruimte ontwikkelen voor alle inwoners zonder het ecologisch plafond te doorbreken? Wat is de rol van burgers en bedrijven?Amsterdam wil haar inwoners stimuleren om anders en minder te consumeren. Hiervoor gaat de gemeente samenwerken met bedrijven, lokale initiatieven en kennisinstellingen. Zo wordt er op dit moment aan 200 projecten gewerkt die bijdragen aan een circulaire economie in de stad. Het doel is om binnen drie jaar een bereikbare infrastructuur van deelplatforms, kringloopwinkels, online marktplaatsen en reparatiediensten op te zetten.
het roer moet om
Niemand wil leven in een wegwerpmaatschappij. Maar dat betekent dat we op een fundamenteel andere manier naar onze economie moeten kijken: naar de manier waarop we consumeren, produceren en verwerken”. Als we materialen en grondstoffen hoogwaardig gaan verwerken, kunnen we voorkomen dat ze bij het afval terecht komen. Op die manier behouden we grondstoffen en verminderen we energieverbruik.
7 stappen naar een economie voor de 21e eeuw
Kate heeft 7 stappen geformuleerd naar de Donut Economie. Neem ze in je op en begin van daag nog met de eerste stap!
1. verander het doel
Volgens Raworth heeft de focus van economen en politici te lang gelegen op de groei van het Bruto Binnenlandsproduct. Volgens haar betekent BBP-groei niet per se dat welvaart voor de hele bevolking groeit. Daarom pleit zij voor een nieuw doel:
2. vertel een nieuwe verhaal:
Raworth stelt dat het curriculum dat wordt gedoceerd aan economiefaculteiten achterhaald is. Volgens haar liggen er veronderstellingen aan ten grondslag die een negatieve impact hebben op de maatschappij. Daarom stelt zij een nieuwe zienswijze voor:
3. Stimuleer de menselijke natuur
In economische theorie wordt de mens vaak verbeeld als ‘home economicus’: een rationeel persoon die vooral geïnteresseerd is in geld en luxe. Volgens Raworth is dit beeld te eenzijdig en sluit dit niet aan bij de wereld waarin wij willen leven:
4. snap de systemen
In onderstaande video gaat Raworth in op een van de eerste modellen die een economiestudent voor zijn neus krijgt: de vraag en aanbod-grafiek. Een grafiek als deze is misschien minder onschuldig dan je wellicht denkt, stelt Raworth:
5. Richt je op herverdeling
Oneindige groei is niet alleen onhaalbaar, maar dit doel nastreven kan zelfs gevaarlijk zijn. Daarom pleit Raworth voor het loslaten van groei als doel op zich. Zij stelt een systeem voor waarin herverdeling centraal staat:
6. Creëer om te regenereren
Naast herverdeling stelt Raworth dat in een nieuw economisch model de nadruk moet liggen op een regeneratief design. Op die manier kan aan de behoeften van iedereen worden voorzien binnen de mogelijkheden van de planeet:
7. Wees agnost als het om groei gaat
Economen en politici zijn verslaafd aan groei. Raworth wil mensen van dat geloof afbrengen. Daarom benadrukt zij nogmaals dat oneindige groei niet alleen onhaalbaar is, maar ook ongewenst is:
Oneindige economische groei afschaffen’
Kate Raworth
Vanaf de start van je onderneming moet je circulair denken en handelen. Wie zó onderneemt, blijft bijvoorbeeld ónder het ecologisch plafond van maximaal 1,5 graden Celsius opwarming van de aarde en tegelijkertijd bóven een sociale ondergrens van het minimumloon voor werknemers. Doe mee en meld je aan bij de Amsterdam Donut Coalitie
