Een geveltuin is een strook met planten en bloemen aan je huis. Door een stoeptegel te verwijderen en er planten in te zetten fleuren je huis en straat helemaal op. Bovendien is het goed voor het milieu en jouw leefomgeving.
Rudy Klaassen
Nationale Geveltuinburendag
Op 13 mei is het de Nationale Geveltuinburendag. Zin om samen met je buren de bloemetjes buiten te zetten in jouw straat? Dan is dit DE meest ideale dag, zeker als je in de gemeente Utrecht woont want als je minimaal vijf buren optrommelt die elk een geveltuin willen aanleggen, regelt de gemeente Utrecht verder alles dat je nodig hebt. Zo maak jij je straat (nog) mooier, groener en gezelliger. Dit zouden meer gemeenten moeten doen is hierbij mijn oproep!
De regels voor het aanleggen en onderhouden van een geveltuin kunnen per gemeente verschillen. Bekijk voor jij aan begint met aanleggen altijd eerst op de website van uw gemeente wat in jouw gemeente of stadsdeel de regels met betrekking tot geveltuinen zijn.
samen met bewoners de wijken groener maken.
Een geveltuin aanleggen is leuk om te doen, de straat knapt er van op en jouw huis blijft in de zomer koeler. Een geveltuin is een strook planten tegen de gevel van een woning.Geveltuintjes zijn vooral geschikt in straten waar de huizen geen voortuin hebben. Eén enkele klimplant, stokroos of zonnebloem maakt het straatbeeld al gezelliger, maar meer kan natuurlijk ook. jij kiest!
tegel eruit plant erin
Wanneer je een geveltuintje wilt maken dan kan dat, mits je de doorgang niet belemmert (1,2 meter) Nadat je contact hebt opgenomen met de gemeente (telefoonnummer: 14046) kun je in de gemeente Sittard-Geleen aan de slag. De tegels die je er uit haalt kun je als rand gebruiken.
Instructies om zelf aan de slag te gaan
- Check huidige situatie: Zoek een brede voeg en start daar met tegel wippen (gebruik hiervoor een breekijzer/koevoet GEEN spade, want die breekt) Als er kabels en leidingen liggen, kunt je de tuin verhoogd aanleggen met stapelblokken. Informeer bij de gemeente bij twijfel over aanwezige leidingen of kabels. Jij bent zelf verantwoordelijk voor eventuele schade. Laat straatnaamborden zichtbaar en denk aan het openhouden van de ventilatieroosters van de woning. Je zult aan de slag moeten om voldoende diepte in het tuintje te krijgen voor de wortels, omdat planten niet van zand houden, maar van aarde. Bovendien houdt aarde beter water vast dan zand.
- tegels verwijderen. Haal ongeveer 1,5 of 2 stoeptegel weg langs de gevel. Om de stoep goed bereikbaar te houden is het belangrijk dat er minstens 1.20m van de stoep overblijft (ong. 4, maar liever 6 stoeptegels). Gebruik eventueel de halve tegels om de gaten tussen het randje en de stoep op te vullen.
- Schep het zand weg tot maximaal 30 centimeter (dat is één stoeptegel) diep. Doe de grond in zakken. Mogelijk kun je hier boomspiegels meer teeltaarde geven en hiervan een boomtuintje maken.
- Steek de rand van het tuintje recht af en zet de tegels rechtop langs de rand. Zet ze voor meer stevigheid uit verband (een randtegel zet je in het midden van twee stoeptegels) en laat de bovenkant van de randtegel aansluiten bij de hoogte van de stoep. Zo voorkom je verzakking van de stoep en kan regenwater het tuintje instromen.
- Tik de randtegels stevig in het zand met een rubberen hamer en gebruik daarbij eventueel een houten plank om te zorgen dat de rand mooi vlak loopt. Zorg er ook voor dat er geen loze ruimte zit tussen het zand onder de stoeptegels en je randtegel, want dan zakt de stoep in.
- Vul vervolgens het gat met tuingrond/wormencompost en meng de ondergrond er een beetje doorheen. Roer het door de bovenste 10 – 20 cm zand, zodat je een zand/aarde mengsel krijgt van in totaal 30 – 40 cm diep.
Planten
Plant geen grote heesters en bomen. Bedenk dat sommige klimplanten zachte of oude muren aantasten. Welke planten goed groeien in jouw geveltuin hangt af van van de omstandigheden zoals de hoeveelheid zon en de waterbehoefte van de planten. Wil je vogels en vlinders aantrekken met geurende bloemen of liever eetbare planten of kruiden? Zet een aantal vaste meerjarige planten om het hele jaar door te kunnen genieten van de geveltuin. Vaste planten zijn sterker en vermeerderen zichzelf. Door in het najaar viooltjes en bloembollen te planten blijft de geveltuin in de winter en het voorjaar kleurrijk.
zon of schaduw
Zoek naar planten die goed zijn voor jouw situatie. Stokroos, narcis, dahlia, lavendel en rozemarijn zijn voorbeelden van planten die het goed doen in de zon. Denk voor een schaduw-tuintje aan planten als ooievaarsbek, vuurdoorn, duizendknoop, maagdenpalm, kerstroos, hortensia, vingerhoedskruid en wolfsmelk.
Hoe onderhoud je een geveltuin
Verwijder ongewenst groen, vervang kapotte planten in het voorjaar en breng in voor- en najaar compost aan. Geveltuintjes staan vaak wat droger. Water geven doe je beter af en toe veel, dan dagelijks een beetje. Dit maakt de planten sterker. Let op dat er geen overlast ontstaat door overhangende planten. Probeer je geveltuin zoveel mogelijk zijn gang te laten gaan. Vogels houden van dichte struiken en insecten overwinteren tussen de blaadjes en takken.
Verzorging
Veel zon in het tuintje betekent water, water, water, vooral tijdens hete, droge zomers. Tenzij je voor die zon- en droogte minnende planten hebt gekozen. Naast water willen sommige planten ook graag voeding, zoals kalk voor lavendel en mest voor rozen. In het najaar kun je snoeien om overbodige takken weg te halen, maar die snoei kan ook in het voorjaar, dit heet snoei voor vormbehoud. Niet snoeien betekent vaak minder bloemen of kaal hout. Je wilt immers, dat de aarde opwarmt, zodat de bolletjes voelen dat het tijd wordt voor hen om te schitteren.
leren door doen
Tenslotte: lukt het niet met die ene plant, omdat die toch liever ergens anders staat? Nou, dan verplaats je de plant gewoon. Teveel gesnoeid en nu loopt de plant niet meer uit? Dat was een belangrijke les en je schaft een nieuwe plant aan of misschien hebben de buren een stekje. Tuinieren is een leerproces en hoeveel je ook googled of vraagt aan andere geveltuinierders, het gaat nu eenmaal wel eens fout. Zelfs ervaren tuinierders of professionals krabben zich wel eens achter de oren.
Veel plezier met het geveltuintje!
Let op!
De grond onder jouw geveltuin blijft eigendom van de gemeente. Als de gemeente of nutsbedrijven werkzaamheden moet verrichten aan kabels en leidingen onder jouw geveltuin of jouw straat wordt opgehoogd, dan kan het zijn dat de geveltuin wordt verwijderd of beschadigd. Veelal ontvang jij voordat werkzaamheden beginnen een brief met omschrijving van de werkzaamheden en de planning ervan.
Stappenplan voor succesvolle geveltuintjes straat:
- Zoek eerst een medestander.
- Daarna maak je samen een plan en bel je bij mensen aan. Dat lijkt eng, maar veel mensen zijn blij met het contact dat je legt. Je vertelt van je plan en vraagt of ze het leuk vinden om mee te helpen de straat op te knappen. Zo kun je inventariseren of er behoefte aan is.
- Belangrijk is dat je het samen doet. Ook de organisatie van zo’n dag. De één zorgt voor eten en de ander zet de schop in de grond. En besef dat jij niet in je eentje bepaalt hoe de straat eruit komt te zien. Daar heeft iedereen een stem in. Uiteindelijk is de straat van iedereen.
Met een goede voorbereiding haal je meer uit de Geveltuinburendag
Wit jij samen met jouw buren een grotere groenstrook of verschillende boomspiegels aanplanten en onderhouden? Een geveltuintjesstraat maken? Of hebt u andere groene plannen? Neem contact op met mij. Ik wil jou graag helpen om zo’n “Geveltuinenburendag” voor te bereiden. We kunnen een plan maken om er een eetbare straat van te maken, of een plantsoen omtoveren tot een voedselbos.
We kunnen zelfs een pop-up park maken om de buurt te verrassen! Neem contact met me op als je plannen hebt om de buurt op stelten te zetten – ik help je graag!
