‘He bah! Allemaal enge vieze beesten…..'”nee man, dat is hartstikke gaaf”. Aandacht en concentratie, verbazing, maar ook afschuw voor al die diertjes die je zo maar uit een boomtak kunt schudden.. Of kleine beestjes die je in de strooisel laag tegen komt. Verwondering voor een kikker, een kever, een konijn of een vos of eekhoorn die plotseling je pad kruist. En dat alles onder schooltijd.
verwondering begint buiten
Dagelijks buiten spelen op het schoolplein is steeds belangrijker geworden. Kinderen doen veel schoolwerk zittend en de ontwikkeling van digitaal spelen zorgt dat kinderen nog minder bewegen op een dag. Door een aantrekkelijk schoolplein met volop speel- en beweegmogelijkheden, meer groen en zelfs mogelijkheden voor buitenlessen, worden kinderen uitgedaagd om te spelen en bewegen. Dit is goed voor de gezondheid, voor de leerprestaties en het is vooral ook heel erg leuk!

Een schoolplein kan veel meer zijn dan een pauzeplaats of een overblijfplek
Het kan een groen schoolplein worden, een speel- en leerlandschap als het ware. Een soort buitenlokaal met diertjes, planten, struiken en bomen. Wilt u ook een groen schoolplein? Waar kinderen op zoek gaan naar lieveheersbeestjes, pissebedden en vette rupsen? Verstoppertje spelen achter bomen en in struiken? Een schoolplein waar kinderen weer in contact komen met de natuur. Waar kan worden geklommen en geklauterd. Waar zij kunnen ontdekken en zich kunnen verwonderen. Op een groen schoolplein draait het even niet meer om de virtuele wereld, maar vooral toch om de echte.

Waarom is een groene omgeving beter voor kinderen?
In het ontwerp en de aanleg van een groene buitenruimteis veel winst te halen voor (brede) scholen. Ik noem hier enkele mogelijkheden:

1. een buitenruimte daagt uit tot bewegen
Het aantal kinderen met overgewicht neemt toe. Voor verschillende ( brede) Scholen een aanleiding om meer te doen aan sport en gezonde voeding. Maar sport is niet de enige oplossing en niet alle kinderen vinden sport leuk. Overgewicht kan al te lijf worden gegaan met allerdaage bewegingen: lopen, klauteren en klimmen. Een bewegingsrijke buitenruimte daagt alle kinderen, dun en dik, dagelijks uit om meer te bewegen.

2. kinderen verblijven langer in en rond de brede school
Door uitbreididing van de voorschoolse, tusenschoolse, naschoolse en buitenschoolse opvang en de ontwikkeling van het dagarrangement, verblijven steeds meer kinderen een paar dagen van de week een lange tijd in en rond het schoolgebouw. Om kinderen ook de gelegenheid te geven tot bewegen is een natuurlijke buitenruimte met voldoende en gevarieerde bewegingsuitdagingen van groot belang. Naast de zorg over de kwaliteit van het binnenklimaat, moet er ook zorg zijn over het buitenklimaat, vooral bij een grote multifunctionele accommodatie.

3. het brengt kinderen in contact met de natuur
Kinderen komen steeds minder in contact met de natuur. Dat heeft allerlei oorzaken zoals concurrerende activiteiten maar ook angsten voor risico’s van ouders

4. het biedt veel mogelijkheden voor educatie
In een natuurlijke buitenruimte kunnen kinderen zelf op zoek gaan naar beestjes en naar allerlei natuurlijke materialen. Met een natuurijke buitenruimte kun je eindeloos veel werkvormen ontwikkelen voor de biologielessen en voor nauur – en milieueducatie. Maar een natuurrijke buitenruimte biedt ook talloze mogelijkheden voor taalonderwijs, rekenen- wiskunde en kunstzinnige activiteiten.

5. Het geeft alle kinderen een plek
Een betegeld schoolplein wordt vaak ingenomen door (wild) voetballende jongens. Dit drijft de andere kinderen naar de hoeken en randen van het plein. Door verschillende zones te creëren voor verschillende activiteiten – waaronder plekken om te zitten , kletsen en rustig spel – ontstaan voor iedere groep eigen ruimten en worden de ‘rechten’ op ruimte eerlijker verdeeld. Dat kan door het aanbrengen variatie in begroeiing, bestrating, hoogteverschillen, en bebouwing. Ervaringen in binnen- en buitenland laten zien dat er hierdoor minder agressie is. Groen in de omgeving heeft sowieso een ontspannen werking.

6. het bevordert participatie van kinderen , ouders en de buurt.
Door kinderen te betrekken bij het ontwerp, de aanleg en het beheer van de buitenruimte, leren ze meedenken over hun eigen omgeving. Het bewordert burgerschapsvorming wanneer de speelruimte meer ‘van hen zelf’weordt. Door ook ouders en de buurt erbij te betrekken, versterkt het de betrokkenheid van ouders bij de school en komt het de relatie tussen school en buurt ten goede. Dat voorkomt ook dat ouders en buurt al bij voorbaat zeggen dat de inrichting te veel risico’s ( kans op ongelukken0 met zich mee brengt.

Zo’n groen schoolplein spreekt tot ieders verbeelding
Het geeft kinderen elke dag de kans op natuurbeleving en biedt mogelijkheden voor natuureducatie. Een groen schoolplein brengt creativiteit, rust, ontdekking en veelzijdige beweging samen. Daarnaast draagt een groen schoolplein bij aan het behoud van soorten planten en dieren, de biodiversiteit en het klimaat.

gezonde schoolpleinen
Een Gezond Schoolplein prikkelt de fantasie, stimuleert beweging en leert over het belang van de natuur. Tijdens én na schooltijd. Dit heeft een positief effect op het concentratievermogen en de leerprestaties.
Een Gezond Schoolplein is een schoolplein:
- Dat gebruikt wordt voor verschillende activiteiten: sporten, bewegen, ontmoeten, leren en werken.
- Waar leerlingen in contact komen met groen en natuur.
- Dat geschikt is en gebruikt wordt als buitenlokaal.
- Dat openbaar toegankelijk is en gebruikt wordt door de buurt.
- Dat rookvrij is
Studies laten zien dat een groene omgeving, in combinatie met goede coaching door leerkrachten, een positief effect kan hebben op de leeropbrengsten van leerlingen in het cognitieve , affectieve en psychomotorische leerdomein.
Neill 2008

het is de tijd van doen!
We leven in een turbulente tijd. Het wordt vrijwel ieder jaar warmer. De oceanen zitten vol met plastic. Miljoenen mensen, onder wie ook miljoenen kinderen, zijn op drift geraakt omdat ze thuis hun leven niet meer veilig zijn. De toekomst ziet er somber uit. Wat staat onze kinderen te wachten als ze later op eigen benen staan? Bij de pakken neer zitten is geen optie. Het is de tijd van doen! Steek je groene handen uit de mouwen. Daar is waar deze tijd om vraagt.

Een kind, een leerkracht, een pen en een boek kan de wereld veranderen. Onderwijs is de enige oplossing. Zet onderwijs op nummer 1
Malala Yousafzai, kinderrechtenactiviste en Nobelwinnaar voor de vrede.

de nieuwe groene generatie is op komst
Deze nieuwe groene generatie verzint de meest hoogstaande oplossingen, vanuit een diep gevoel van verbondenheid met de natuur en het leven in en om hen heen. Deze nieuwe generatie is slimmer, creatiever, gelukkiger en gezonder. Maar om deze groene generatie te kunnen worden, hebben de kinderen en jongeren van nu ons als ouders, leerkrachten en professionals nodig.

kinderen hoef je niet te motiveren voor natuur
kinderen hebben een interne drive om te leren door te doen. Om te ontdekken, om gereedschappen en constructies van natuurlijke materialen te maken en om uitdrukking te geven aan alles wat plezier oplevert. Docenten weten als geen ander dat je deze idealen niet in het klaslokaal kunt bereiken maar wel in de groene buitenruimte.

waar kinderen leren, beïnvloed ook hoe de kinderen leren
leerkrachten ontdekken dat ze ervaringsleren kunnen integreren in hun curriculum-programma’s wanneer ze tuinen en andere buitenleeravonturen gebruiken als de context om te leren

er zijn vele manieren om kennis op te doen.
Sommige gemakkelijker te organiseren dan andere. Alle leerkrachten weten dat kinderen leren door te doen en ontdekt dat kennis de vreugde van elk kind is. Ze weten ook hoe moeilijk het kan zijn om materialen op te zetten voor alle kinderen om in deze modus te werken. Er zijn altijd beperkingen van de ruimte in de klas en/of een tekort aan materialen en toezicht. Buiten gelden deze beperkingen niet altijd

het gemiddelde Europese kind brengt 90% van zijn leven binnen door.
Dit kan leiden tot een reeks gezondheidsproblemen die verband houden met een slechte luchtkwaliteit binnenshuis. gebrek aan oefening enzovoort.
In het boek ‘Last child in the woods‘ bedacht de Amerikaanse schrijver Richard Louv de term ‘nature deficit disorder‘ om een reeks gedragsproblemen bij kinderen te beschrijven die voortkomen uit een laag niveau van natuurverbinding. Omgekeerd buiten zijn vermindert stress; fysieke activiteit verhogen (helpen om obesitas te verminderen); iemands gevoel van welzijn vergroten; het vergroten van het begrip van de natuur, het verbeteren van aandacht, concentratie en zelfvertrouwen om academisch leren te bevorderen

Als het goed was gepland en geïmplementeerd, droeg leren buiten het klaslokaal aanzienlijk bij tot het verhogen van de normen en het verbeteren van de persoonlijke sociale en emotionele ontwikkeling van leerlingen

dus waarom laten we onze kinderen er niet uit?
in rijke landen stijgt de angst voor criminaliteit en komen er meer auto’s op de weg, wat leidt tot de perceptie dat het voor kinderen niet veilig is om buiten te lopen of te spelen. Daarom worden meer kinderen door ouders naar school gereden en naar naschoolse activiteiten waardoor het probleem verergert wordt.

binnenkinderen
Nederlandse kinderen zitten veel meer binnen waar ze uren per dag doorbrengen achter de spelcomputer of voor de televisie. Ze lijken minder buiten in de natuur te komen van vroeger. Kinderen die zonder groen opgroeien maken later minder duurzame keuzes en scoren laag wat betreft natuurhouding, gedrag en kennis van de natuur.

de buitenruimte als verlengstuk van het klaslokaal
Parken en andere veilige en aantrekkelijke natuurlijke speelplekken dagen het kind uit om meer te bewegen en gevarieerd te spelen. Dit stimuleert de ontwikkeling van motorische vaardigheden en verminderd de kans op overgewicht. Schooltuinen en voedselbossen zorgen er bovendien voor dat de kinderen meer vertrouwd raken met groente en fruit uit de natuur er meer van gaan eten. De connectie met waar voedsel vandaan komt wordt weer gelegd. Ook laat je zien dat je zo een korte voedselketen kunt maken en zo het klimaat kunt beschermen.

wordt ook een groene voortrekker!
Spelen in de natuur spreekt waarschijnlijk tot een ieders verbeelding. Het geeft kinderen elke dag de kans op natuurbeleving en biedt mogelijkheden voor natuureducatie. Een groen schoolplein brengt creativiteit, rust, ontdekking en veelzijdige beweging samen. Daarnaast draagt een groen schoolplein bij aan het behoud van soorten planten en dieren, de biodiversiteit. Het aanbrengen van groen hoeft niet altijd direct een groots project te zijn. Daken en balkons zijn ook geschikte plaatsen. Even sparren over uw idee?

Bel Rudy op 06-10883184. Ik kom langs bij u op school, we bekijken samen de (subsidie) mogelijkheden en enthousiasmeren uw collega’s. Vergroening kan heel simpel en hoeft geen hoge kostenpost te worden.

tips voor een groene schoolomgeving
- samen met de kinderen het ontwerp maken van de schoolomgeving, waarbij de kinderen horen waarop ze moeten letten bij een ontwerp. Het uiteindelijke ontwerp gaan we samen met de kinderen aan de ouders presenteren
- Tijdens de aanleg op diverse momenten de kinderen mee laten helpen en de daarbij behorende informatie verstrekken over de planten, struiken en bomen.
- kinderen mee laten helpen met eenvoudig onderhoudswerk en daarbij vertellen over het hoe en waarom
- Samen met de kinderen de biodiversiteit vergoten van het schoolterrein door het maken van takkenrillen, vogelbosjes een insectenhotel en vertellen over het belang van vogels, insecten, biodiversiteit etc.
- samen met de kinderen met een krijtje de tegels aan kruizen waar weinig gelopen wordt en een discussie aan gaan of het schoolplein groener kan worden en klimaatbestendiger. Waar zouden we het regenwater kunnen afkoppelen?
- maak met de kinderen een wormenhotel gaan bouwen en al het groente fruit en tuinafval composteren dat je weer gaat gebruiken in de schooltuin. Zo hou je de grondstoffen in de tuin en creëer je een bio diverse tuin waarbij kleine bodemdieren voldoende voedsel kunnen vinden in de tuin en het water ook beter buffert.
- maak samen met de kinderen een voedselbos waarbij je een jaarrond voedsel produceert voor de keuken en samen met de buurt aandacht pakt voor het klimaat
- Ga met de kinderen op buurtsafari en ontdek nog veel meer groen en duurzaamheid

Schooltuin-meester nodig?
Inspirerende les nodig? Over natuur/biodiversiteit, je schooltuin, water, landbouw, milieu, duurzaamheid, afval, circulaire economie en techniek verzorg ik gastlessen of workshops. Op maat voor jouw klas óf voor je collega’s. Zoek een les of project dat jou aanspreekt.